قواعد عربی ۵۷

قواعد درس چهارم از کتاب دوم دبیرستان انسانی

در پنج دسته از اسم ها ،  اعراب ظاهری فرعی است :

« اسم های  مثنی ، جمع مذکر سالم ، جمع مؤنث سالم ، اسماء خمسه ، غیر منصرف »

علامت های اعراب فرعی

رفع

نصب

جر

مثنی

« ـا» جاءَ المعلمانِ

« ی» رأیتُ الْمعلِّمیْنِ

« ی» سَلَّمْتُ عَلَی الْمُعلِّمَیْنِ

جمع مذکر سالم

« و» جاءَ المعلمونَ

« ی» رأیتُ المعلمینْ

« ی» سلمتُ علی المعلمین

جمع مؤنث سالم

« اصلی» جاءَتْ الْمعلماتُ

« ـِـ » رأیتُ المعلماتِ

« اصلی» سَلَّمتُ عَلی المعلماتِ

اسماء خمسه

« و» جاءَ اخُوک

« ا » رَأیْتُ أخاکَ

« ی» سَلَّمْتُ عَلی أخیکَ

غیر منصرف

« اصلی» جاءتْ فاطمهُ

« اصلی» رأیتُ فاطمهَ

« ـَـ » سَلَّمْتُ عَلی فاطمهَ

  اَسماء خمسه :

اسماء خمسه ( اسم های پنج گانه ) عبارتند از : أب ( پدر )  ، أخ ( برادر ) ،  ذو ( صاحب )  فو  ( دهان ) ، حَم  ( خویشاوندان شوهر )

اسماء خمسه درصورتی اعراب فرعی دارند که : ۱-  مضاف باشند .۲-  مضاف الیه آن ضمیر یاء نباشد . ( درصورت دوم اعراب تقدیری است )

 اسم غیر منصرف : ( مَـمنوعٌ مِنَ الصَّـرفِ  )

اسم های معربی که قابلیت تنوین گیری ندارند ودرحالت مجروری به جای کسره  ( ــِـ ) فتحه ــَــ می گیرند ، غیرمنصرف هستند . مانند : سافَرْتُ إلی مشهدَ     مشهد :  اسم غیرمنصرف است وتنوین ندارد و نیز درحالت جر ، فتحه گرفته است .

      مهمترین اسم های غیر منصرف عبارتند از:

۱- علم مؤنث ( اسم اشخاص مونث )  :  فاطمه ،  مریم ، زینب ، الهام

 ۲-  علَم غیر عربی ( اسم عجمی ) : یوسف ، ابراهیم ، اسماعیل ، فرعون

۳ –  نام شهرها وکشورها :  طهران  ، ایران ، اصفهان ، مکه ، بغداد

۴- صفت بروزن اَفـْعَل  : أجمل ، احمد ، اکبر

۵-  جمع های مکسر بر وزن  مَـفاعِل و مَـفاعـیل :  مساجد ، مکاتب  ،  مفاتیح ، مصابیح

 نکته ی مهم  : اسم های غیر منصرف درصورت گرفتن الف ولام ( الـ ) و یا مضاف واقع شدن  ، می توانند حرکت کسره  ( ــِـ ) را بپذیرند. مانند :

    فـِی  الْـمَساجـدِ  مُصلَّونَ  کثیـرونَ . فـِی  مَساجـدِ   الْـمدینهِ مَکْتَباتٌ قیمهٌ .

         اسم غیر منصرف با ( الـ )                           اسم غیر منصرف در حال مضاف

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *