هنگام سفر به نقاط مختلف کشور ،افراد بسیاری را دیدم که اشتیاق سرشاری برای درک موضوعات دشواری مانند علم ،فلسفه ،مذهب ،اقتصاد و نظریه‌های سیاسی داشتند . اما گاه شعله‌های این اشتیاق به خاموشی می گرایید .افراد در می یابند کتاب هایی که آنها مشتاقانه و به امید فراگیری می گشایند ،به چیزی فرای فهم آنها مبدل می شود. به واقع ،هرکتابی قصد دارد مطلب را به خواننده عادی برساندو این ممکن نیست ؛مگر آن که اگر شما به درستی به آن نزدیک شوید ، راه درست نزدیک شدن به آن چیست ؟پاسخ در یکی از قواعد مهم خواندن نهفته است .شما باید کتاب را قبل از تسلط بر آن ، سطحی بخوانید . ابتدا در پی چیزهایی باشید که می‌توانید آن ها را بفهمید و خودتان را در مطالب دشوار گرفتار نکنید.پاراگراف‌های پیشین،پانویس،مباحث ومراجعی را که از آنها گریزانید درست بخوانید. کتاب حاوی مطالبی است که شما بی درنگ آن را درک می کنید ..حتی اگر ۵۰ درصد مطالب یا کمتر را درک کردید،شما می‌توانید کتاب مورد مطالعه را تا حدودی بفهمید .یکی از روش‌های کتابخوانی سطحی به خواندن اجمالی موسوم است .شما هرگز از طریق سطحی خوانی نمی‌توانید به آن چیزی که با خواندن و مطالعه فرا چنگتان می‌آید ،دست یازید .در عین حال خواندن اجمالی روش کاربردی است در مواقعی که شما با انبوهی از کتاب سروکاردارید.با سطحی خوانی و اغلب با دقت شگفت آوری،می توانید درکی کلی از محتوای کتاب به دست آورید.برای سطحی خوانی یا خواندن ،گام های زیر روشی مناسب برای شروع و پرداختن به کتاب به صورت اجمالی است .
۱- به عنوان صفحه و مقدمه نگاه کنید و به ویژه به عناوین فرعی یا دیگر نشانه‌هایی توجه کنید که به هدف و چشم انداز کتاب یا مقصود نویسنده اشاره دارند.
۲- فهرست مطالب را برای کسب دریافتی کلی از ساختار کتاب ، بخوانید از فهرست همچون نقشه جاده قبل از شروع سفر بهره بگیرید
۳- فهرست اعلام یا موضوعی را بازبینی کنید تا با دامنه موضوعات تحت پوشش یا منابع مورد استفاده ازمؤلفان آشنا شوید . هرگاه فهرست اصطلاحات در پایان هر فصل ،مهم و حساس به نظر رسید،برای درک بهتر ،آن ها را در متن جستجو کنید ،بدین ترتیب شما کلید نزدیک شدن به مؤلف را پیدا می‌کنید
حالا شما برای خواندن کتاب یا سطحی خوانی ،هرکدام راکه انتخاب کنید، آماده هستید ،اگر به سطحی خوانی رأی می دهید به فصلهایی نگاه کنید که حاوی بندهای اصلی یا به عبارات خلاصه شده در شروع یا پایان صفحه یا فصل هستند ،سپس صفحاتی را ورق بزنید،یک یا دو پاراگراف وگاهی هم چند صفحه متوالی را بخوانید بدین نحو کتاب را ورق زده ،همواره در جستجوی ضربان اصلی مطلب باشید.
هشدار: اگر شما از این روش برای شروع به سطحی خوانی کتاب استفاده کنید چه بسا در پایان پی ببرید که به هیچ وجه در حال سطحی خواندن نیستید ،بلکه آن را می خوانید ،آن را می فهمید و از آن لذت می برید. وقتی کتاب را بر زمین می گذارید،در خواهید یافت که بعد از این هیچ موضوعی برایتان دشوار نخواهد بود.
مترجم : بهاره قیدر
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه تهران
وزارت علوم و تحقیقات و فن آوری