خطبه ۱۸ – خطبه در نکوهش اختلاف علما در فتاوى

وَ مِنْ کَلام لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ
از سخنان آن حضرت است
فى ذَمِّ اخْتِلافِ الْعُلَماءِ فِى الْفُتْیا
در نکوهش اختلاف علما در فتاوى
تَرِدُ عَلى اَحَدِهِمُ الْقَضِیَّهُ فى حُکْم مِنَ الاَْحْکامِ فَیَحْکُمُ فیها
در حکمى از احکام قضیه اى نزد یکى از ایشان مطرح مى گردد او به رأى خود
بِرَأْیِهِ، ثُمَّ تَرِدُ تِلْکَ الْقَضِیَّهُ بِعَیْنِها عَلى غَیْرِهِ فَیَحْکُمُ فیها بِخِلافِهِ،
حکم مى دهد، سپس همان بر دیگرى ارائه مى شود او حکمى دیگر صادر مى نماید،
ثُمَّ یَجْتَمِعُ الْقُضاهُ بِذلِکَ عِنْدَ الاِْمامِ الَّذِى اسْتَقْضاهُمْ
آن گاه به نزد رهبرى مى روند که مسند قضا را به آنان سپرده است
فَیُصَوِّبُ آراءَهُمْ جَمیعاً! وَ اِلهُهُمْ واحِدٌ، وَ نَبِیُّهُمْ واحِدٌ،
او هم صحّت هر دو حکم را تصدیق مى نماید! در حالى که خدا و پیامبر
وَ کِتابُهُمْ واحِدٌ. اَفَامَرَهُمُ اللّهُ تَعالى بِالاِْخْتِلافِ فَاَطاعُوهُ؟
و کتابشان یکى است. آیا خداوند آنان را به اختلاف دستور داده و آنان اطاعتش کرده اند؟
اَمْ نَهاهُمْ عَنْهُ فَعَصَوْهُ؟ اَمْ اَنْزَلَ اللّهُ سُبْحانَهُ دیناً ناقِصاً فَاسْتَعانَ
یا آنان را از اختلاف نهى فرموده و آنان از نهى او سرپیچى نموده اند؟ یا خداوند دینى ناقص نازل نموده
بِهِمْ عَلى اِتْمامِهِ؟ اَمْ کانُوا شُرَکاءَ لَهُ فَلَهُمْ اَنْ یَقُولُوا،
و از آنان براى کامل نمودنش یارى خواسته؟ یا این فتوادهندگان در حکم شریک خداوندند که مى توانند
وَ عَلَیْهِ اَنْ یَرْضى؟ اَمْ اَنْزَلَ اللّهُ سُبْحانَهُ دیناً تامّاً
به رأى خود حکم نمایند و بر خداوند است که به حکم آنان رضایت دهد؟ یا خداوند دین کاملى فرستاده
فَقَصَّرَ الرَّسُولُ صَلَّى اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ عَنْ تَبْلیغِهِ وَ اَدائِهِ؟
ولى رسولش ـ که درود خدا بر او و آلش باد ـ در تبلیغ آن کوتاهى کرده؟
وَ اللّهُ سُبْحانَهُ یَقُولُ: «ما فَرَّطْنا فِى الْکِتابِ مِنْ شَىْء.» وَ قالَ:
در صورتى که خداوند مى فرماید: «در کتاب چیزى را فرونگداشتیم.» و مى فرماید:
«فیهِ تِبْیانُ کُلِّ شَىْء.» وَ ذَکَرَ اَنَّ الْکِتابَ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً،
«بیان هر چیزى در آن است.» و تذکر داده که بعض قرآن گواه بعض دیگر است،
وَ اَنَّهُ لاَ اخْتِلافَ فیهِ، فَقالَ سُبْحانَهُ: «وَلَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللّهِ
و اختلافى در آن نیست، و فرموده: «اگر این کتاب از سوى غیر خداوند نازل شده بود
لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً.» وَ اِنَّ الْقُرْآنَ ظاهِرُهُ اَنیقٌ، وَ باطِنُهُ عَمیقٌ،
در آن اختلاف فراوان مى یافتند.» قرآن ظاهرش زیبا، و باطنش عمیق و ناپیداست،
لاتَفْنى عَجائِبُهُ، وَ لا تَنْقَضى غَرائِبُهُ، وَلا تُکْشَفُ الظُّلُماتُ اِلاّ بِهِ.
شگفتى هایش تمام شدنى نیست، و غرائبش پایانى ندارد، و تاریکیها جز با قرآن از فضاى حیات زدوده نگردد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *