برخی از شما ممکنه بدون اینکه کد بورسی داشته باشین ، تجربه خرید سهام را در گذشته داشته باشین. قبل از اینکه بازار بورس راه اندازی بشه و حتی پس از آن بسیاری از شرکتها خصوصا آنهاییکه در شرف تاسیس بودن از طریق آگهی روزنامه ، تبلیغ در صدا و سیما سهامشون رو عرضه میکردن، و شاید هم شما از طریق دوستان و آشنایان با شرکتی آشنا میشدید و سهام اون شرکت را خریداری می کردید. مشخصا سهام شرکتهای پتروشیمی تازه تاسیس یکی از این نوع سرمایه گذاریهایی بود که ممکنه عده ای از شما اقدام به خرید کرده باشید. و احتمالا پس از مدتی هم از خرید منصرف شده باشید ولی بستر فروش برایتان فراهم نشده باشد
و اگر خوش شانس بوده باشین سود سالانه جزیی به حسابتان واریز شده است.
در بورس به دلیل وجود تعداد زیاد خریدار و فروشنده احتمالا مشکلی برای خرید یا فروش نخواهید داشت و به جز در موارد استثنائی که بیان خواهد شد ، یقینا سرمایه تون رو میتونین با فروش پس بگیرید
حالا چه شرکتهایی در بورس پذیرفته می شوند؟
یکی از شرایط پذیرش شرکتها در بورس سودآوری سهامشون هست. شرکتهای زیان ده نمیتونن درخواست عضویت در بورس ارائه کنن. ولی یادمون باشه شرکتی که یک روز سود ده بوده و توسط سازمان بورس پذیرفته شده ممکنه در آینده زیانده بشه. در اینصورت سال اول که اخطار دریافت میکنه و در صورت تکرار زیان در سال بعد در لیست شرکتهای دارای ریسک قرار میگیره و عنوان احتیاط برایشان قید میشه. شرکتی که چندین سال متوالی زیانده شود میتونه از گردونه بورس خارج بشه. پس قبل از اینکه به منطقه خطر برسه برای حفاظت از سرمایه تون باید اقدام کنید. یادمون باشه اگر قرار باشه چندین سال شرکتی زیانده باشه و همه فروشنده شوند اونوقت دیگه هیچ خریداری ریسک نمیکنه که سهام شما رو بخره و عملا سرمایه تون از بین میره
شرایط دیگری هم در جهت حمایت از سرمایه گذاران وجود داره که شرکتها ملزم به رعایتشون هستن
از قبیل ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده ۶ ماهه و یکساله که حتما باید هر دو به تایید حسابرس قانونی رسیده باشه
علاوه بر صورتهای مالی تایید شده حسابرس در مقاطع ۶ ماهه و یکساله ، باید صورتهای مالی ۳ ماهه و ۹ ماهه هم بدون تایید حسابرس و البته با تایید هیئت مدیره شرکت ، به بورس اعلام بشه
و همه این اطلاعات در سایت بورس برای عموم اعم از سرمایه گذاران یا افراد عادی قابل دسترس هست
علاوه بر اطلاعات فوق ، شرکتها ملزم هستند هر زمان که اطلاعات مهمی در شرکت اتفاق میافتد که در سود یا زیان شرکت تاثیر دارد یا در قیمت سهام تاثیر گذار باشد باید از طریق سامانه کدال که مختص اطلاع رسانی بورس هست به اطلاع همه برساند در غیر اینصورت تنبیهات لازم برای آن شرکت در نظر گرفته می شود . یکی از تنبیهات ، غیرفعال کردن آن شرکت در معاملات هست که با توجه به میزان تاثیر خبر به مدت مورد نیاز تعلیق می شود
حال که شرکتی در بورس پذیرفته شد یک کد به آن شرکت اختصاص می یابد که به آن نماد گفته می شود
بعنوان مثال نماد سهام بانک تجارت “وتجارت” هست و نماد بانک صادرات “وبصادر” و نماد شرکت سایپا “خساپا” هست
همونطوری که میبینین نمادها از یک حرف ابتدایی و بهترین عنوانی که میشده به اون شرکت اختصاص داد ، تشکیل شده
حرف اول نمایانگر گروه شرکت بورسی هست
شرکتها ، موسسات بانکی با حرف “و” شروع می شوند و شرکتهای خودرویی با حرف “خ”
نماد ایران خودرو هم “خودرو” هست
پس ابتدا در بورس گروه شرکتها را داریم و در هر گروه تعدادی شرکت
این قضیه را به خاطر بسپارید تا در آینده در خصوص گروهها و شرکتها اطلاعات را در اختیارتان قرار دهم
علاوه بر شرکتها حالا باید سرمایه گذاران هم در بورس از طریقی شناسایی شوند که در این جهت به هر سرمایه گذار یک کد اختصاص می یابد و به آن کد بورسی می گویند
سرمایه گذاران از نظر شخصیت دو نوع هستند یا حقوقی هستند یا حقیقی
بر خلاف شرکتهای پذیرفته شده در بورس که حرف اول نشاندهنده گروه و در ادامه متنی که بیشترین قرابت با عنوان شرکت داشت
در مورد کد بورسی سرمایه گذاران به این شکل است که از سه حرف و تعدادی عدد تشکیل شده است
قاعده هم اینطوره که در مورد سرمایه گذاران حقیقی (شخصی) سه حرف اول کد بورسی از سه حرف اول فامیلی اون شخص استخراج شده و تعدادی رقم هم به آن اضافه شده . مثلا منص۱۲۳۴۵
که منص از منصوری گرفته شده و ارقامی که خاص اون فرد یا سرمایه گذار هست
و اما علاوه بر اشخاص حقیقی ، شرکتهایی هم هستند که تمایل دارند در سایر شرکتها سرمایه گذاری داشته باشند. به همین دلیل برای اینکه بتوانند در بورس سهام سایر شرکتها بخرند یا بفروشند باید کد بورس هم داشته باشند
قاعده نامگذاری اشخاص حقوقی به این شکله که سه حرف اول با شرک شروع میشه و تعدادی رقم
مثلا شرک۱۲۳۴۵
پس شرکتهایی که در بورس پذیرفته می شوند که سهامشان خرید فروش شود باید دارای نماد باشند ولی شرکتهایی که بعنوان سرمایه گذار قصد خرید و فروش سهام سایر شرکتها را دارند باید کد بورسی داشته باشند . این دو موضوع را از هم تفکیک کنید.
و اما آدرس رسمی و سامانه سازمان بورس اینه :
www.tse.ir
علاوه بر آدرس فوق ، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران هم به آدرس زیر کار ارائه اطلاعات جامع از شرکتها به عهده داره و از زیر مجموعه های خود سازمان بورس هست
www.tsetmc.com
در جلسات بعد لازم هست که تمامی منوها و امکانات این دو سایت را به تفصیل خدمت شما عرض کنم. چون تمامی اطلاعات بازار و قیمتها در اطلاعات همین دو سایت نهفته هست
نکته : سازمان بورس مستقیما اجازه معامله را به شما نمیدهد. بلکه شرکتها یا موسساتی را به عنوان کارگزار پذیرفته که آنها به نیابت از سازمان بورس کار معاملات خرید و فروش را برای شما انجام می دهند.
از آنجا که سازمان بورس به میزان کافی از کارگزاران تضمین دریافت کرده شما نباید نگران مشکلی از سوی کارگزاری باشید و هر گونه مشکل را خود سازمان بورس پاسخگو هست
قاعده کار کارگزار هم اینطوریه که شما فرضا قراره یک میلیون تومان سرمایه گذاری کنید . پس این یک میلیون تومان را به حساب کارگزاری واریز میکنید. حالا هر زمان که با توجه به سیگنالهای خرید قصد خرید سهام داشتید ، دستور خرید خود را در سایت آنلاینی که کارگزار با نام کاربری و رمز عبوری که در اختیار شما قرار داده، تا سقف اعتبارتان ثبت میکنید
حال چنانپه اون سهامی را که شما به مبلغ یک میلیون تومان خریده بودید افزایش پیدا کرد و به مبلغ یک میلیون و دویست هزار تومان فروختید ، مجددا این مبلغ آخر به حساب بستانکاری شما نزد کارگزار عودت داده میشه که هم میتونید برای خرید سهام بعدی از آن استفاده کنید و هم می توانید بخشی و یا کل آن را از کارگزار مطالبه کنید تا به حساب بانکی شما واریز نماید
یه مطلب خیلی مهمی که سرمایه گذار باید بدونه و قبل از هر اقدام تصمیم بگیره اینه که قصدش از خرید سهام چیه؟
هرچند عمده سرمایه گذاران به نیت سوددهی وارد بازار سرمایه میشن ولی بپذیریم که عده ای هم به نیت سرمایه گذاری برای آینده دست به اینکار میزنند. دقیقا مثل کسی که خودش شرکتی را به ثبت می رسونه. البته این افراد بابت سهامی که در اختیار دارند سالانه سود سهام دریافت میکنند و سرمایه گذاریشون بی مزد نخواهد بود. ولی قصد اولش اینه که سهامی را حداقل یکسال و یا حتی چندین سال نگه داره
در مقابل سرمایه گذارانی هم هستند که به سود سهام فکر نمیکنند ، بلکه قصدشون از خرید سهام اینه که در موقعیتی مناسب و با قیمتی نازل خریداری کنند و در اولین فرصت ممکن هم پس از رشد قیمت آن را بفروشند .به این افراد اصطلاحا نوسانگیر می گویند که از نوسان قیمت سهام سود میبرند. معمولا این قبیل افراد سهامشون رو بین یک روز تا حداکثر سه ماه میفروشند. حتی اگه به سود نرسند
به عنوان مثال سهامی را در مهرماه به قیمت ۵۰۰ تومن میخرن و در آذرماه به مبلغ ۶۰۰ تومن میفروشند
نکته : سود سهام شرکت به چه افرادی تعلق میگیره ؟ آیا به کسی که حداقل یکسال اون سهام را نگهداری کرده ؟ خیر
سود سهام به کسی تعلق میگیره که در روز برگزاری مجمع عمومی تصویب صورتهای مالی سال مورد نظر دارای سهام هست
مثلا شرکتی سال مالیش ۲۹ اسفند هست. این شرکت در روز ۱۴ تیرماه ۹۷ برای برگزاری مجمع برای تصویب صورتهای مالی سال ۹۶ برنامه ریزی کرده. اگر شما ۱۰ سال هم مالک سهام این شرکت بوده باشید و در روز ۱۳ تیرماه ۹۷ سهام این شرکت را بفروشید دیگر حقی برای دریافت سود سال ۹۶ را ندارید
توجه کنید که شما نه تنها تمام سال ۹۶ را مالک سهام این شرکت بودید که حتی تا ۱۳ تیرماه سال بعد هم این سهام را داشته اید. ولی به دلیل اینکه یک روز قبل از مجمع اون سهام را فروختید دیگر سود اون سهام به کسی تعلق میگیره که سهام را خریده. حال اگر خریدار سهام هم یک روز پس از مجمع سهامش رو بفروشد باز حق دریافت سود مربوطه را دارد و هر زمان که شرکت تصمیم به توزیع سود کنه حتی اگر در روز توزیع سود مالک سهام نباشد باز هم سود سالانه ان شرکت به اون فرد تعلق میگیره
شاید اینجا شما فکر کنید که اگه بتونم زمان تقریبی برگزاری مجمع را تخمین بزنم ، با حداقل زمان سرمایه گذاری میتونم سود خوبی ببرم.
ولی واقعیت اینه که سهامی که به روز مجمع داره نزدیک میشه روز به روز به قیمتش اضافه میشه و شما ناچارید روزهای آخر منتهی به روز مجمع سهام اون شرکت را با مبلغی بالاتر بخرید. عملا کسی که یکسال سهام را نگه داشته و حالا داره به روز موعود نزدیک میشه سودی را که قراره از شرکت بگیره روی نرخ خود سهامش میکشه
و در مقابل سهام شرکتی که تازه مجمعش برگزار شده افت قیمتی قابل توجهی میکنه
و اما رنج قیمتی سهام و تغییرات آن چگونه است؟
برخلاف بورسهای دنیا ، در ایران به جهت جلوگیری از تشکیل حباب قیمتی و همینطور جلوگیری از ضرر و زیان احتمالی ناشی از افت شدید قیمتها ، سازمان بورس تهران قاعده ای را گذاشته که قیمتها روزانه حداکثر ۵ درصد امکان رشد یا ۵ درصد امکان نزول دارند
البته این قانده استثنائاتی داره که در جای خودش میگم. فقط بدونین که این قاعده کلی هست که نوسان قیمت روزانه بین +۵ تا -۵ درصد هست
یعنی اگر قیمت سهامی در ابتدای صبح که بازار گشایش می یابد ۱۰۰ تومن بوده. این سهم امروز حداکثر میتونه ۱۰۵ تومن و حداقل ۹۵ تومن خرید و فروش بشه. شما نمیتونید درخواست خرید زیر ۹۵ تومن ارسال کنید و اگر کسی فروشنده باشه نمیتونه بگه من مثلا ۱۱۰ تومن میفروشم. حداکثر باید بگه ۱۰۵ تومن میفروشه
تعداد خریداران و فروشندگان و انتظارات اونها از آینده سهم ، تعیین کننده نرخ بین این رنج خواهد بود
مثلا اگر امروز سهامی در قیمت ۱۰۰ تومن افتتاح شد و دیدیم یک میلیون نفر قیمت ۹۷ تومن را برای خرید سفارش داده اند در حالیکه ۱۰ هزار نفر فروشنده وجود داره که حاضر بوده اند به قیمت ۱۰۲ تومن بفروشند ، ظرف مدت چند ثانیه پس از مشاهده تعداد خریداران ، فروشنده ها نظرشان را تغییر می دهند و با توجه به اقبالی که برای خرید وجود داره قیمتشان را بالا میبرند و همان ۱۰۵ تومن را ثبت میکنند. در این شرایط خریداران هم برای اینکه از قافله عقب نمانند مجبور میشوند قیمتشان را به همان ۱۰۵ تومن تعدیل کنند. چون سهام عرضه شده به اندازه همه خریداران وجود نداره
برعکس هم اینجوری میشه که زمانی تعداد فروشندگان بیشتر از خریداران میشه. در این حالت خریداران صبر میکنند تا فروشندگان بین خودشان برای کاهش قیمت رقابت بگذارند و در این حالت قطعا قیمتها افت پیدا میکنه
لازم به توضیحه که عموم مردم میتونن میزان سفارشات خرید و فروش شامل تعداد ، حجم و مبلغ پیشنهادی خریداران و فروشندگان را ملاحظه کنند و با توجه به اطلاعات تصمیم بگیرند
تا همینجا جلسه دوم را خاتمه میدم. امیدوارم استفاده لازم را برده باشید.
جلسه بعد با موضوعات EPS ، DPS ، P/E ، تحلیل فاندامنتال ، تحلیل تکنیکال خدمتتون خواهم بود.