قواعد درس سیزدهم از کتاب دوم دبیرستان ( انسانی )
مبتدا و مرفوع خبر و مرفوع محلاً از افعال مقاربه اسم کاد و مرفوع خبر کاد و منصوب محلاً
نکته ی مهم : باید خبر افعال مقاربه ، فعل مضارع باشد که به این ترتیب اعراب خبر محلی و منصوب می شود .
تـقسیم بندی افعال مقاربه :
انواع افعال مقاربه | مفهوم | فعل های آن | مثال |
افعال قرب | نزدیک بودن وقوع کاری را نشان می دهند . | کادَ ، اَوْشَکَ | یَکادُ البرقُ یَخطَفُ ابصارَهم. ( نزدیک است برق دیدگانشان را برباید ) |
افعال رْجاء | امید به انجام گرفتن کاری را بیان می کنند . | عَسَی | عَسَی اللّهُ اَنْ یَرْحَمَـکُم . ( امید است خداوند بر شما رحم کند ) |
افعال شروع | بر شروع شدن کاری دلالت دارند . | بَدَ اَ ، شَرَعَ ، اَخَذَ ، جَعَلَ | أخَذَ الْمعلمُ یُدرِّسُ . ( معلم درس دادن را شروع کرد) |
« لا » نفیِ جنس
لا نفی جنس ، حرفی است که بر سر جمله اسمیه در می آید و مبتدا را به عنوان اسم خود منصوب ( مبنی بر فتح و محلاً منصوب ) می کند و خبر به حالت رفع باقی می ماند . مانند :
لا لِـباسَ أجْمَلُ من العافیهِ . ( هیچ لباسی زیباتر از تندرستی نیست ) لا نفی جنس ، اسم لا مبنی بر فتح و منصوب محلاً ، خبر لا و مرفوع
اسم « لا » نکره است و هیچ گاه الف و لام ( الـ ) نمی گیرد و چون تنوین هم نمی گیرد
غالباً مبنی بر فتح می باشد .
انواع خبر لا نفی جنس :
۱- مفرد لا شَیءَ أجْمَلُ مِنَ الصَّـبْـرِ . ( هیچ چیزی زیبا تر از شکیبایی نیست )
۲- جمله لا نصیحهَ تَـنْـفَـعُ الـعنودَ .
۳- شبه جمله لا اِ کراهَ فِی الدِّیـنِ .
به مجموعه افعال ناقصه و مقاربه و حروف مشبهه بالفعل و حرف نفی جنس نواسخ می گویند .
نواسخ جمع ناسخ است و چون اعراب اجزای جمله اسمیه را تغییر می دهد ، ( نسخ کننده ) به این نام مشهور شده اند .