بسیاری از افراد تصور میکنند که حافظه انسان از زمان تولد تا مرگ به صورت ثابت باقی می ماند، یعنی کسی که حافظه خوبی ندارد، هرگز نمیتواند حافظه خوبی داشته باشد، در حالی که این یک تصور کاملا اشتباه است. تقویت حافظه بسیار ساده تر از آن چیزی است که فکر میکنید. همانطور که میتوانید مسائل جدید، زبان جدید و هر مهارت جدیدی را یاد بگیرید، با چند تمرین ساده نیز میتوانید حافظه خود را تقویت کنید.
به طور کلی دو نوع حافظه داریم:
حافظه کوتاه مدت
حافظه بلند مدت
حافظه کوتاه مدت، همان بخشی است که مغز برای ذخیره اطلاعات کوچک که همان لحظه دریافت کرده، استفاده میکند. برای مثال اگر شما فردی را برای اولین بار ملاقات کنید و مغز شما نام فرد را در حافظه کوتاه مدت ذخیره میکند. تحقیقات نشان دهنده این هستند که حافظه کوتاه مدت میتواند تا ۷ تکه کوچک از اطلاعات را ذخیره کند و بعد از آن اطلاعات جایگزین هم خواهند شد.
اما هنگامی که شما برای یک آزمون مطالعه میکنید، حافظه بلند مدت شما درگیر میشود. به خاطر سپردن خاطرات زندگی، لحظاتی که با دوستان و فامیل داشته اید و سایر موقعیتهای مشابه، در قسمت بلندمدت حافظه ذخیره میشوند. در این مطلب قصد داریم راه های تقویت حافظه بلند مدت را مطرح کنیم.
حافظه شما درون مغز شما است
همه ما میدانیم که حافظه، بخشی از مغز است، پس هر چیزی که به تقویت مغز کمک کند، به تقویت حافظه نیز کمک خواهد کرد. تمرینات فیزیکی، ورزشها و فعالیتهای فکری، بازیهای فکری و پازل مثل حل جدول و سودوکو از مثالهایی هستند که تاثیر آنها بر حافظه اثبات شده است.
عقل ( مغز ) سالم در بدن سالم! تغذیه سالم، دوری از استرس، و کنترل عصبانیت از مواردی هستند که نه تنها باعث میشوند مغز شما راحت تر بر روی موضوعی تمرکز کند، بلکه برای سلامت جسمانی شما نیز مفید هستند. خواب کافی در طی شب نیز بسیار مهم است. موارد مهم دیگر شامل مواد غذایی ویتامینی، امگا۳ و سبزیجات هستند.
تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت
اولین نکته برای داشتن یک حافظه خوب، تمرکز است. برای اینکه اطلاعات در مغز شما بهتر حک شوند، باید بهتر تمرکز کنید. نکاتی را که میتوانند در این امر [تقویت حافظه] به شما کمک کنند در زیر مشاهده میکنید:
۱- تمرکز کردن
یکی از دلایل اینکه چیزی خوب در ذهن شما ثبت نمیشود، انجام همزمان چند کار است. بر روی کاری که انجام میدهید تمرکز داشته باشید و همزمان با آن کار دیگری را شروع نکنید. این مساله به این دلیل اهمیت دارد که مغز برای ثبت صحیح و کامل اطلاعات به زمان نیاز دارد. اگر اطلاعات به درستی در مغز یا حافظه ثبت نشوند، نمیتوانید آنها را کامل به یاد بیاورید.
۲- بو کشیدن، لمس کردن، مزه کردن ، شنیدن و دیدن
اینها حواس پنجگانه ای هستند که زندگی بدون آنها بسیار دشوار خواهد بود ولی هرچه تعداد حواس بیشتری را هنگام به خاطر سپردن چیزی درگیر کنید، آن چیز را بهتر به خاطر خواهید سپرد. برای همین اگر میخواهید نام کسی را که برای اولین بار او را ملاقات میکنید به خاطر بسپارید، به چشمان او نگاه کنید (حس بینایی ) و نام وی را زیر لب تکرار کنید ( تکرار شنوایی ) و سپس با وی دست دهید ( حس لامسه ).
هر چه بیشتر از حواس ۵ گانه استفاده کنید، حافظه شما راحت تر کار خود را انجام خواهد داد.
۳- تکرار کردن
یکی از روشهایی که قطعا با آن آشنا هستید، تکرار کردن است. بسیاری از افراد برای به خاطر سپردن چیزی آن را مدام تکرار میکنند. این کار باعث میشود تا اطلاعات برای مدت طولانی تری در حافظه شما باقی بماند.
۴- بخش بخش کردن
یک عدد ده رقمی را تصور کنید، برای مثال کد ملی یا شماره موبایل! بجای اینکه آن را به صورت عدد به عدد و یا یک عدد واحد به خاطر بسپارید، آن را به سه (چند) عدد بخش کنید. به عنوان مثال ۱۲۳۴۵۶۷۸۹۰ را میتوان اینگونه بخش کرد : ۷۸۹۰-۴۵۶-۱۲۳ به این ترتیب ذهن راحت تر میتواند آن را به خاطر بسپارد. این مساله در مورد جملات نیز صدق میکند. هنگامی که میخواهید جمله ای را به خاطر بسپارید، آن را به بخشها و جملاتی کوچک تر بخش کنید و هر بخش را جداگانه حفظ کنید.
۵- سازماندهی کردن
مغز علاقه زیادی به سازماندهی اطلاعات دارد. برای همین است که کتابها فصل بندی میشوند و برای مقاطع تحصیلی، سرفصل درسی ارائه میشود. سازماندهی اطلاعاتی که میخواهید آنها را به خاطر بسپارید کمک بسیار زیادی به حافظه شما خواهد کرد. هرچه اطلاعات را دقیقتر به مغز ارائه دهید، مغز نیز آنها را دقیقتر به خاطر شما خواهد آورد.
۶- از تکنیکهای تقویت حافظه استفاده کنید
تکنیکها و روشهای زیادی برای تقویت حافظه ابداع شده اند ولی تمام آنها در یک چیز مشترک هستند: کمک میکنند تا اطلاعات پیچیده را از طریق تصویر سازی، مخفف سازی، منظوم سازی ( شعر ) و آهنگ بهتر به خاطر بسپاریم. برای مثال در علوم پزشکی، دانشجویان باید نام استخوانهای بدن را حفظ کنند یا اینکه علائم مشخص یک بیماری خاص را به خاطر داشته باشند. در این موارد میتوان حروف نخست بیماری و علائم مهم آن را مرتبط کرد. در آینده به تفصیل تکنیکهای متفاوت تقویت حافظه را با شما در میان خواهیم گذاشت.
۷- از روشی که برای شما راحت تر است استفاده کنید
هر فرد شیوه ای منحصر به فرد در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات دارد و اینطور نیست که یک شیوه در تمام شرایط مناسب باشد. باید برای شرایط مختلف از شیوه های مختلف استفاده کرد. سعی کنید از روشی که مناسب شخص شما است استفاده کنید، حتی اگر این روش برای سایر افراد سخت و دشوار باشد و یا خوب جواب ندهد. شما خودتان بهتر از شرایط و تواناییهای خود آگاهی دارید. مثلا بعضی ها با نوشتن روی کاغذ مطالب جدید را بهتر یاد میگیرند و بعضی دیگر با ضبط کردن صدای خودشان و گوش دادن به آن، این کار را انجام میدهند.
۸- ارتباط برقرار کنید
هنگامی که چیز جدیدی یاد میگیریم، اغلب فراموش میکنیم که بین اطلاعات جدید و قدیمی رابطه برقرار کنیم. تحقیقات نشان میدهند که وقتی بین اطلاعات جدید و قدیمی ارتباط برقرار میکنیم، حافظه آنها را با قدرت بیشتری ذخیره خواهد کرد و هر دو موضوع بهتر و دقیقتر در ذهن شما باقی خواهند ماند. اطلاعات جدید را مانند حلقه های زنجیر به اطلاعات و تجربیات قدیمی تر متصل کنید.
به نظر میرسد با افزایش سن، حافظه کارایی خود را از دست میدهد؛ ولی در حالت معمولی نباید چنین اتفاقی بیافتد. با استفاده از این ۸ تکنیک ساده میتوانید حافظه خود را در هر زمان و هر سن تقویت کنید.