اصطلاحات مدیریت و برنامه ریزی

Building share vision   ایجاد دید مشترک
چشم انداز مشترک،شامل مهارت‌هایی است،که”تصاویری از آینده “را به دست میدهد،و تعهد واقعی و در فهرست در آوردن را به جای اجابت کردن ترجیح میدهد.

Planning  برنامه ریزی
فرآیند تصمیم گیری برای آینده است،اینکه اهداف مدرسه مشخص گردد و فعالیت هایی که برای رسیدن به آنها لازم است صورت گیرد.

Bureaucratic  بوروکراسی
بوروکراسی ساختار سازمانی است که توسط بسیاری از قوانین،فرآیند های استاندارد،رویه ها،مقررات،تعدادی دفاتر،تقسیم دقیق کار و مسئولیت،سلسله مراتب روشن و تعامل حرفه ایی و تقریبا غیر شخصی بین کارکنان مشخص میشود.

Personal mastery  تسلط شخصی
منظور از تسلط شخصی،نظم و انظباطی است که به طور روشن عمق دیدگاه شخصی ما،تمرکز انرژی ما،توسعه صبر و عینی شدن واقعیت را نشان می دهد و این فراتر از مهارت و روح معنوی است.

Sub_system  خرده سیستم ها
هر سیستم یک بخش از سیستم بزرگتر است(به جز بزرگترین سیستم)که به این زیر سیستم ها خرده سیستم گفته میشود.

Outputs  خروجی
هر سیستم دارای عملکرد خاصی برای رسیدن به اهداف است این اهداف رامیتوان خروجی نامید .به عنوان مثال در سیستم آموزش و پرورش رشد و توسعه تک تک دانش آموزان و جامعه میتواند خروجی باشد

Structural democrasy  دموکراسی ساختاری
اولین اصل مدیرت آموزشی در عصر مدرن است که به بحث “اعمال کنترل” در دموکراسی میپردازد .اعمال نظارتی که به دانش آموزان به عنوان شهروندان آینده در برآوردن نیاز ها و الزامات رسیدگی به تحقق ذات،دولت دموکراتیک و رفاه عمومی در سطح ملی،کمک میکند

Operational democracy  دموکراسی عملیاتی
این اصل مدیرت آموزشی ،جنبه های عملی دموکراسی را به عنوان یک روش زندگی و شکلی از حکومت در اولویت قرار میدهد.

Ethical behavior  رفتار اخلاقی
رفتار اخلاقی در ساده ترین شکل،شناختن و انجام دادن کار درست است.

Servant leadership  رهبری خدمتگزار
رهبری خدمتگزار فلسفه و مجموعه ایی از روش هاست و به منظور ایجاد سازمان های بهتر و غنی تر کردن زندگی افراد و درنهایت یک دنیای عادلانه تر و شادتر مطرح شده‌است.رهبری خدمتگزار احساس طبیعی فردی است که قصد خدمت به مردم را دارد و این مسیر را اگاهانه انتخاب می نماید.

Organizing  سازمان دهی
فرآیند تقسیم کل کار و اختصاص وظایف به افراد در جهت دسترسی به اهداف سازمان است.

Learning organization  سازمان یاد گیرنده
سازمانی است که با ایجاد ساختار ها و استراتژی ها به ارتقای یادگیری سازمانی کمک میکند.این سازمان ها دارای مهارت و توانایی ایجاد،کسب و انتقال دانش هستند و رفتار خود را طوری تعدیل می کنند که منعکس کننده دانش و دیدگاه های جدید باشند.

Organizational silence  سکوت سازمانی
به عنوان کنار گذاشتن اگاهانه ایده ها،دانش و افکار توسط کارکنان در سازمان است همچنین”سکوت سازمانی”را به عنوان رفتاری تعریف میکنند که کارکنان علی رغم توانایی هایشان در اصلاح مسائل سازمان درمورد آن صحبت نمی کنند.

Self maintaining  سیستم باز
این نوع سیستم با محیط پیرامون خود تعامل وارتباط مستمر داشته،از آن تاثیر می پذیرد و بر آن تاثیر می گذارد. در این سیستم ورودی ها از محیط خارج دریافت میشوند و پس از انجام تولید و فرآیند به عنوان خروجی وارد محیط خارج میشوند.

Closed system  سیستم بسته
این نوع سیستم خودکفا و خود نظارتی است و هیچ نو تبادل مواد با محیط خارجی ندارد.

Honesty  صداقت
صداقت یکی از ویژگی های رهبر اخلاقی است و به طور کلی هرکسی که اخلاقی است صادق و وفادار نیز می باشد.

Supra_system  فراسیستمها
هر سیستم یک بخش از سیستم بزرگتر است(به جز بزرگترین سیستم)که آن سیستم بزرگتر supra_systemنامیده میشود.

Processفرایند(پردازش)
مجموعه ایی از اعمال ساختار یافته و مرتبط که به جهت رسیدن به اهداف(خروجی)انجام میشوند.درسیستم آموزش وپرورش فرآیند میتواند شامل ارزشیابی ،برنامه ریزی،سازماندهی و هدایت و..باشد.

Organizational culture  فرهنگ سازمانی
سیستمی از معناها و مفاهیم مشترک میان اعضای یک سازمان که آن سازمان را از سازمان های دیگر متمایز کند.
منبع:استیفن.رابینز ،مدیرت رفتار سازمانی.مترجم .علی پارسائیان وسید محمد اعرابی.۱۳۹۸

Controlling  کنترل
شامل اندازه گیری و نظارت بر عملکرد،مقایسه نتایح بابرنامه ها و در نظر گرفتن اقدامات اصلاحی است.

Effective schools  مدارس اثر بخش
جنبشی آموزشی وتحقیقاتی است که فاکتور های مبتنی بر مدرسه را بررسی میکند.موضوع مدارس اثر بخش تحقیق و بررسی، پیرامون عواملی است که میتواند تاثیرات مثبتی بر عملکرد مدارس داشته باشد.

Mental modalsمدلهای ذهنی
مدلهای ذهنی مفروضاتی مستندکه عمیقا بر اینکه ما چگونه جهان را درک میکنیم وچگونه عمل میکنیم تاثیر میگذارند و با آن گره خورده اند و ما اغلب از تاثیر این مفروضات و تاثیر آنها در رفتار اگاه نیستیم.

Educational manager

مدیر آموزشی
از مدیر آموزشی در مدارس و دانشگاه ها برای برنامه ریزی و نظارت بر سیاست های آموزشی استفاده میشود.نقش یک مدیر آموزشی ،سازماندهی و نظارت بر برنامه ها،تخصیص بودجه،روابط خارجی باسایر مدارس و ادارات محلی و ارتباط با دانش آموزان است.

Management  مدیریت
مدیریت،هماهنگی کلیه فعالیت های سازمان در جهت تحقق اهداف آن تعریف میشود.

Educational administration  مدیریت آموزشی
فرآیند برنامه ریزی ،سازماندهی،هدایت و کنترل فعالیت های یک سازمان با استفاده از منابع انسانی و مادی است تا به طور اثر بخش و کار آمد عمل آموزش ،توسعه کار و پژوهش انجام پذیرد.

Classroom management  مدیریت کلاس
یک فرآیند است که به معلمان اجازه میدهد تا به آموزش وهدایت کلاس هایشان بپردازند.معلمان از تکنیک های مدیریت کلاس استفاده مکینند تا دانش آموزان بر یادگیری متمرکز شوند وموانعی را که باعث کاهش سرعت فرآیند یادگیری میشوند حذف نمایند.

School based management  مدیریت مبتنی بر مدرسه
یکی از راه های تمرکز زدایی از تصمیم گیری ها شناخته شده است،تا بر اساس آن قدرت از دولت مرکزی به مدیران ،معلمان،پدر ومادرها،دانش آموزان و دیگر اعضای جامعه ی مدرسه، برای بهبود آموزش و پرورش ،توزیع گردد.

Unity of command  وحدت فرماندهی
مفهوم وحدت فرماندهی یکی از اصول مدیریت کلاسیک بوده و بر اساس آن هر کارمند باید فقط در برابر یک سرپرست پاسخگو باشد.

Direction  هدایت
فرآیند تاثیر گذاری بر اعضای سازمان است به طوری که آنها با میل و رغبت و شوق و ذوق برای دستیابی به اهداف گروه تلاش نمایند.

Team learning  یادگیری گروهی
فرآیند هماهنگی و توسعه ظرفیت اعضای یک گروه به منظور ایجاد نتایجی که اعضای آن واقعا تمایل دارند مشاهده میشود و آن بر پایه تسلط شخصی و و دید مشترک استوار است.

ارتباط communication:
انتقال اطلاعات از یک مکان به مکان دیگر، فرایندی که در آن معنا بین موجودات زنده تعریف و به اشتراک گذاشته می‌شود.

اقتدار authority:
به معنای حق اعمال قدرت و نظارت بر کار دیگران است.

اقتدار سنتی traditional authority:
قدرت با احترام به الگوهای فرهنگی و ساختارهای اجتماعی طولانی تثبیت شده، مشروعیت پیدا میکند.

اقتدار عقلانی-قانونی legal-rational authority:
مشروعیت قدرت به قوانین رسمی و مصوب بستگی دارد.

اقتدار فرمند charismatic authority:
قدرت با توانایی‌های خارق‌العاده شخص که الهام‌بخش برای فداکاری و اطاعت است مشروعیت می‌یابد.

بازخورد feed back:
هرگونه پاسخ آگاهانه یا ناآگاهانه که گیرنده پیام ارسال میکند

پیام message:
معانی، نگرش‌ها و احساساتی که فرد در قالب گفتار کلامی و یا از طریق چهره، تن صدا، حرکات، زبان بدن، به صورت غیر کلامی برای مخاطب ارسال می‌کند.

تفویض اختیار delegantion of authority:
به معنای تقسیم اختیارات به زیردستان یا واگذاری بخشی از اختیارات مدیر به شخص دیگری برای انجام دادن آن است

تمرکز و عدم تمرکز centralization & decentralization:
دو نوع ساختار در سازمان است. در سازمان‌هایی با ساختار متمرکز اقتدار منحصرا در اختیار مدیر ارشد است در حالیکه در سازمان‌هایی با ساختار عدم تمرکز توزیع قدرت، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی توسط مدیران عالی به مدیریت میانی و پایین صورت گرفته است.

حیطه نظارت span of control:
به تعداد زیردستانی که توسط یک سرپرست اداره کنترل میشوند اشاره دارد.

رسانه media:
حمل کننده پیام است. میتواند حرکات چهره، کتاب، تلویزیون، اینترنت و ..‌. باشد.

رمزگذاری encode:
در آوردن پیام مورد نظر به صورت مجموعه‌ای از سمبل‌ها مانند کلمات یا تصاویر متناسب با رسانه انتخابی و خصوصیات گیرنده را گویند.

رمزگشایی ‌decode:
عکس فرایند رمزگذاری است. تبدیل سمبل‌ها به پیام برای درک آن.

زمینه content:
شرایطی که ارتباط در آن اتفاق می‌افتد.

ساختار سازمان organizational structure:
سیستمی‌ است که چگونگی هدایت برخی فعالیت‌ها برای رسیدن به اهداف سازمان را تشریح میکند. همچنین تعین میکند که چگونه اطلاعات بین سطوح مختلف در درون یک سازمان جریان می‌یابد.

ساختار مسطح flatter structure:

در این ساختار فاصله مدیران و کارمندان کمتر است و لایه‌های میانی حذف شده‌اند. جریان ارتباط و اطلاعات دوطرفه است.

سازمان organization:
مجموعه ای از افراد که با زمینه‌های مختلف، منافع و تخصص‌های متنوع با یک خط مشی مشترک، برای دسترسی به اهداف مشخص از پیش تعریف شده به عنوان یک واحد تلاش می‌کنند.

سازمان غیر رسمی informal organization:
مجموعه‌ای از روابط کاری غیر رسمی در میان اعضای سازمان (منبع: ایران‌نژاد پاریزی، مهدی؛ اصول و مبانی مدیریت، تهران، پایدار، ۱۳۸۴، چاپ اول، ص۲۰۰- ۱۹۹٫)

سبک استبدادی outocratic style of working:
سبکی از مدیریت که سرپرستان به پیشنهادات زیردستان توجهی ندارند و کارکنان به خط مشی فرموله شده کارفرمایان پایبندند.

سبک پدرسالانه Paternalistic style of working:
سبکی از مدیریت که رهبران ضمن توجه به پیشنهادات و بازخورد زیردستان، تصمیم میگیرند که چه چیز برای کارکنان و سازمان بهتر است.

سبک کار با آزادی عمل Laissez-faire style of working:
سبکی از مدیریت که کارکنان به مدیران وابسته نیستند و خود تصمیم میگیرند و کار خود را مدیریت می‌کنند.

سبک کارکردی دموکراتیک Democrstic style of working:
سبکی از مدیریت که کارکنان برای بررسی برنامه‌ها و ایده‌ها در یک مجمع باز دعوت می‌شوند و سرپرستان قبل از تصمیم‌گیری نهایی به آنچه کارکنان می‌گویند گوش فرا می‌دهند.

سلسله مراتب سنتی the traditional hierarchy:
نوعی ساختار هرمی و دارای چندین لایه مدیریتی ‌است که قدرت و ارتباطات در یک جهت، از بالا به پایین جریان می‌یابد.

صف و ستاد line & staff:
اصطلاحی در سازماندهی سازمان‌هاست، نیروهای صفی مستقیما به فعالیت‌های اصلی سازمان مربوطند و کارکنان ستادی از طریق فعالیت‌های تخصصی و حمایتی به مدیران صف متصلند.

فرستنده و گیرنده sender & recipient:
فرستنده کسی است که پیام را ارسال میکند و گیرنده دریافت کننده پیام است

کانال channel:
الگوی مسیری‌ است که پیام باید طی کند تا به دست گیرنده برسد.

مسئولیت responsibility:
مسئولیت به معنای ضمانت و تعهد است. مسئولیت چیزی با کسی بودن، یعنی به گردن او، در عهده او، در ضمان و پایبندی او بودن است. (منبع: فرهنگ دهخدا)

نمودار سازمانی organization chart:
دیاگرامی است که به طور دیداری ساختار داخلی یک سازمان را با تفصیل نقش‌ها، مسیولیت‌ها و روابط بین افراد درون سازمان نشان می‌دهد.

وحدت فرماندهی unity of command:
اصلی است که بیان می‌دارد هر کارمند باید فقط در برابر یک سرپرست پاسخگو باشد.

هالوکراسی holacracy:
روشی برای مدیریت غیر متمرکز و حاکمیت سازمانی است که در ان اقتدار و تصمیم‌گیری به جای اینکه به یک سلسله مراتب مدیریتی واگذار شود، در کل سلسله مراتب بین تیم‌های خود سازمان‌دهی توزیع می‌شود.

ارتباط communication

ارتباط یعنی تبادل پیامها، عقیده ها یانگرش ها که موجب تفاهم بین فرستندهوگیرنده شود. هدف ازارتباط در مدرسه ایجاد اشتراک معانی میان مدیران، معلمان ، دانش آموزان و والرین و مراجعه کنندگان به مدرسه است.

اقتدار سنتی traditional authority

اقتدار سنتی زمانی است که قدرت با احترام به الگوهای فرهنگی و ساختار های اجتماعی طولانی تثبیت شده است ،مشروعیت پیدا می کند .

اقتدار عقلانی _قانونی legal_Rational Authority

مشروعیت این اقتدار به قوانین رسمی و مصوب بستگی دارد. این اقتدار به عنوان مرجع بروکراتیک شناخته شده است.

برنامه ریزی planing

برنامه ریزی فرایند تصمیم گیری برای آینده است اینکه اهداف مدرسه مشخص گردد و فعالیت هایی که برای رسیدن به انها لازم است صورت گیرد.

پارازیت noise

پارازیت به چیزی اشاره دارد که پیام را تحریف می کند به طوری که آنچه دریافت شده متفاوت از آن

چیزی است که فرستنده پیام مدنظر داشته است. و در واقع هرگونه تحریف و ناسازگاری که در طی

تلاش برای برقراری ارتباط اتفاق می افتد.

پایداری stability

برخی از سازمان ها ارزش بالایی برای ثبات ،قابل پیش بینی بودن نتایج و ساختار دموکراتیک قائل

هستند درحالیکه در “فرهنگ سازمانی” دیگر،این ویژگی ارزش پایینی دارد.

تاکید بر نتیجه Emphasis on outcome

برخی سازمانها برروی نتایج حاصله تمرکز نموده،بدون توجه به اینکه نتایج چگونه به دست آمده باشد،

دراینگونه سازمانها تاکید برنتایج و نه فرایند ارزش بالایی در فرهنگ سازمانی دارد.

تفسیر کردن Interpreting

تعبیر و تفسیر به معنی درنظر گرفتن عوامل زمینه ای که پیام در آن ارسال شده میباشد .شنونده باید ازهرگونه پیش داوری و تعصب که بر نحوه ی تفسیر پیام تاثیر میگذارد اجتناب نماید.

تصمیم گیری مبتنی بر ارزش value Driven Decision_Making

در رهبری اخلاقی همه ی تصمیمات ابتدا بررسی میشود تا اطمینان حاصل شود که آنها ارزشهای کلی سازمان مطابقت دارند سپس تنها آن دسته ازتصمیماتی که از این معیار برخوردار باشند اجرا میشود.

تخصص task specialization

وظایف بر اساس دسته بندی های ساده ومعمول و برپایه تخصص های کاربردی تقسیم میشوند . هرکارمند مسئول آن چیزی است که به بهترین شیوه انجام میدهند و دقیقا میداند که چه انتظاری ازاو وجود دارد.

توجه به جزییات Attention Detail

دریک فرهنگ سازمانی ارزش بالایی برای توجه به جزییات قائل میشوند و انتظار می رود کارکنان، کارخودرا بادقت انجام دهند درحالیکه در” فرهنگسازمانی”دیگر،این ویژگی ارزش پایینی دارد.

تمرکز بر تیم سازی Focus on team building

رهبر اخلاقی روحیه ی جمعی و درون سازمانی راتقویت میکند و درحالی که برای رسیدن به اهداف مناسب تلاش میکند به منافع کلی سازمان توجه دارد وبرایرسیدن به اهداف سازمانی سخت تر کار می کند.

حقوق و دستمزد Remuneration

انگیزه و بهره وری با هم درارتباطند براساس این اصل، پاداش باید کافی باشد تا انگیزه ی کارکنان را حفظ نماید. ضمنا دونوع پاداش درسازمان وجود دارد،پاداشغیرمادی شامل”تعریف و تمجید ،مسئولیت بیشترواعتبار”وپاداش مادی”جبرانخسارت پولی”

خستگی تصمیم Decision Fatigue

اراده یا توانایی فرد برای تصمیم گیری خوب دارای مقدار محدودی ازمنابعمحدود ذهنی است.هنگامی که این انرژی شروع به کاهش کند منجر به خستگی در تصمیم می شود.

درجه تمرکز The Degree of centralization

مدیریت واقتدار برای تصمیم گیری دریک سازمان باید به درستی متعادلباشند.این امر به حجم واندازه ی یک فرایند تصمیم گیری باسطوح پایبن ازسویمدیریت ارشد است.

رسانه Media

رسانه حمل کننده پیام است درمکالمات چهره به چهره ،رسانه شفاهی ودیداری،حرکات دست بدن وچهره است .انتخاب رسانه ارتباطی مناسب برای ارتباط موثر جنبه ی حیاتی دارد زیرا هررسانه دارای نقاط قوت و ضعف مختلفی است.

رهبر به عنوان الگو Leadership By Example

رهبر اخلاقی فقط حرف نمی زند بلکه او اهل عمل است.اومی داند که عمل کردن مهمتر ازصحبت کردن است وافراد بیشتر از انچه رهبرمی گوید درمورد اعمالش قضاوت می کنند رهبری اخلاقی انتظار دارد دیگران نیز با انجام دادن کارهای درست سرمشق باشند.

روحیه گروهی Esprit de corps

مسئولیت ایجاد روحیه درمحل کار به عهده ی مدیر سازمان است. روحیه ی گروهی به توسعه ی فرهنگ سازمانی کمک کرده و فضای اعتماد و درک متقابل را ایجاد می کند.

زمینه content

تمام ارتباطات تحت تاثیر شرایطی است که درآن اتفاق می افتد .علاوه بر چشم انداز موقعیتی که در آن تعامل رخ میدهد،هویت احساس وانتظارات شرکتکنندگان نیز در فرایند ارتباط تعاملی ،تاثیر

می‌گذارد .

سازما ن غیر رسمی informal organization

درسازمان رسمی به منظور انجام وظایف کارکنان روابطی میان آنان پیش بینی شده است،ضمنا کنش

واکنشهایی که اعضای سازمان باهم دارند ،روابط متقابلی میان آنان پدید می آیدکه درساختار سازمانی

پیش بینی نشده است این روابط که بیان کننده احساسات وگرایشهای افراد استباعث شکل گیری گروه

های منسجمی می شود که به آن سازمان غیر رسمی گفته می شود

صداقت Humane

صداقت برای یک رهبر اخلاقی بسیار مهم است .زیرا پیروان به رهبران صادق احترام نشان می دهند

رهبران اخلاقی ،واقعیت ها را روشن بیان می کنند درمحیط کاری صادقانه ،کارمندان می توانند بدون

ترس ازمجازات رفتارهای غیراخلاقی را گزارش نمایند.

عدالت justice

رهبر اخلاقی همیشه عادلانه و درست رفتار می‌کند اوباهمه به طور یکسان رفتار می نماید .تحت

رهبری اخلاقی ، هیچ کارمندی دلیلی برای نرس از رفتار غلط براساس جنسیت ،قومیت و… ندارد .

عدم تقدم منافع شخصی subordination of indiviual interest

همیشه در سازمان ها انواع منافع وجود دارد ” فایول”معتقد است که منافع سازمانی بر منافع شخصی

باید ترجیح داده شود و تمرکز اصلی بر منافع سازمانی باشد نه منافع افراد.

غیرشخصی Impersonal

قوانین و مقررات واضح ،روابط غیرشخصی رامیان کارکنان ایجاد میکند.جلوگیری ازدخالت روابط دوستانه یا دخالت سیاسی که درنتیجه ی روابط غیر شخصی حاصل می شود ازویژگی های برجسته ی بوروکراسی است .روابط میان افراد تنها از طریق قوانین و مقررات مشخص می شود .

قدرت رهبر leadership style

قدرت رسمی رهبر به واسطه ی موقعیت سلسله مراتبی وی از یک سو و دانش اوازسوی دیگر تعیین می‌شود . بااین حال اقتدار شخصی که او بطور طبیعی ارائه می دهد برای تعامل او با کارکنانش تعیین کننده خواهد بود.

قوانین و مقررات Rulese &Requirements

قوانین برای اطمینان ازیکنواختی امورات سازمان لازم است به طوری که کارکنان دقیقا ازانچه ازانها انتظار میرود اطلاع دارند .به این معنا قوانین قابل پیش بینیاست .تمام فرایند های اداری درقوانین رسمی تعریف شده است . مدیران ارشد مسئول وضع قوانین و مقررات جدید هستند

کنترل controlling

شامل اندازه گیری ونظارت برعملکرد ،مقایسه نتایج با برنامه ها ودرنظرگرفتناقدامات اصلاحی است . درفرایندکنترل اندازه گیری و ایجاد استانداردهای عملکرد براساس اهداف،گزارش عملکرد واقعی ،مقایسه ی این دو و اقداماصلاحیویا پیش گیرانه ضروری است.

ماهیت وظیفه Natural of the task

سبک رهبری بستگی به ماهیت وظیفه دارد.وظایف شفاف،که کارکنان می توانند به طور مرتب انجام دهند،نیاز به نظارت کمتری نسبت به وظایفی دارند که باید تنظیم و توضیح داده شوند.

مدیریت زمان Time Management

مدیریت زمان ،فرایند برنامه ریزی وکنترل آگاهانه برمقدارزمان صرف شده برای فعالیت های خاص برای افزایش کارآیی وبهره وری  است.

نظم order

براساس این اصل کارکنان درسازمان باید منافع مناسب رادر اختیار داشته باشندتابتواننددرسازمان به درستی کارکنند.علاوه بر نظم اجتماعی ،محیط کار باید ایمن ،تمیز ومرتب باشد.