بدون مقدمه چند پرسش و پاسخی که در این رابطه مطرح شده است(۱) را بیان می کنیم و بعد به توضیح آنها می پردازیم:
سوال از مقام معظم رهبری:
جراحى بینى و یا گوش جهت زیبایى شرعاً چه حکمى دارد؟
جواب: اگر موجب ضرر قابل اعتنا و چشمگیر نباشد، فى نفسه منعى ندارد.
سوالاتی از حضرت آیت الله مکارم شیرازی:
۱٫ عمل های جراحی که برای زیبایی است مانند عمل بینی چه حکمی دارد؟
جواب: اشکالی ندارد ولی باید از طریق هم جنس بوده باشد مگر این که لمس صورت نگیرد.
۲٫ نظر شما در مورد عمل جرّاحى زیبا سازى که بعضى انجام مى دهند چیست؟ قابل توجّه این که این عملیّات گاهى براى از بین بردن زشتى مادرزادى است و گاهى براى از بین بردن زشتى است که مادرزادى نیست مثل زخمها و جراحاتى که بعداً عارض مى شود و گاهى اصلا براى از بین بردن زشتى نیست، بلکه براى زیباتر شدن است؟
جواب: در صورتى که آمیخته با حرام دیگرى نباشد در هیچ صورت اشکال ندارد و در صورتى که مستلزم حرامى باشد (مانند نظر و لمس نامحرم) تنها در صورت ضرورت، جایز است.
سوال از حضرت آیت الله سیستانی:
آیا مى توان با عمل جراحى، صورت و یا قسمت هاى دیگر بدن را زیبا ساخت؟
جواب: با پرهیز از لمس و نظر حرام، جایز است.
توضیح و بیان نکاتی در مورد جراحی هایی که برای زیبایی می گیرد
۱٫ اگر این جراحی ها ضرورت(۲) دارد بی تردید باید انجام شود. فقط باید دقت کرد که اگر پزشک هم جنس وجود دارد باید به آن مراجعه کرد تا نظر و یا لمس حرامی(۲) صورت نگیرد
.۲٫ اگر این جراحی ضرورت نداشت لازم است دو نکته را در نظر داشت و آنها را رعایت کرد:
الف. عمل مربوطه، آسیب قابل توجه ای را به انسان نرسانده و موجب ضرر چشمگیری نشود.
ب. باید پزشک مربوطه هم جنس باشد و از لمس و نگاه حرام هم پرهیز شود.
۳٫ این احکام در تمام انواع و اقسام جراحی ها چه آنکه برای زیبایی انجام می شود و چه آنکه برای غیر زیبایی است و یا سایر مراجعات پزشکی، مشترک است و باید رعایت شود.
۴٫ باید توجه داشت که این جمله «پزشک محرم است» غلطی است که متاسفانه شهرت فراوانی هم دارد. پزشک، به هیچ عنوان محرم نیست و تنها در صورت عدم دسترسی به پزشک همجنس، پزشک غیر همجنس آنهم فقط به مقداری که لازم است می تواند آن بخش لازم از بدن نامحرم را ببیند یا لمس کند.
بنابراین خانمی که صرفا برای زیبایی بیشتر قصد عمل زیبایی دارد؛ چون این کار ضرورتی ندارد؛ نمی تواند سر و صورت و یا بدن خود را در معرض نگاه و یا لمس (تماس مستقیم) پزشک نامحرم قرار دهد. اگر این عمل ضرورت داشت و پزشک خانم هم نبود؛ می تواند به پزشک مرد مراجعه کند.
یک توصیه تربیتی به کسانی که علاقه فراوانی به این زیباسازی ها دارند
در روزگار حاضر به غیر از تبلیغات انفرادی که صاحبان این کلینیک ها و مطب ها دارند کمتر نشریه ای را می توان یافت که در آن از این سنخ تبلیغات یافت نشود و این منهای تبلغات گسترده ایست که بر فضای مجازی حاکم است. این بازار داغ زیبایی که منحصر به بینی نشده و تمام نقاط بدن را به صورت ۱۰۰% تضمینی شامل می شود؛ یک عقبه و یک پسامد عمومی دارد. عقبه این تبلیغات، تقاضاهای فراوانی است که مردم به خصوص قشر زنان و دختران جامعه به این امر دارند و پسامد آن هم ایجاد یک نیاز کاذب در روان همین قشر از جامعه است.
از نظر شرعی هم هر کس مجاز است تنها با رعایت چند حکم ساده از این خدمات بهره مند شود؛ اما در بین این همه تشویق ها و نیازهایی که احساس می شود، توجه به یک امر اخلاقی و تربیتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ناگفته پیداست که این نکته برای کسانی سودمند خواهد بود که زیبایی باطنی برایشان مهمتر از زیبایی ظاهری باشد.
و آن نکته این است که برخی از امور با اینکه مباح هستند و انجام آنها نیز جایز است؛ اما به شدت این قابلیت را دارند که به راحتی، انسان را وارد گردونه لذت خود کرده و چنان او را بگردانند که در مدت زمان کوتاهی او را از خود و خدایش غافل کنند.
برای تلقی بهتر این بحث، فوتبال مثال خوبی است. فوتبال ورزش است و بازی کردن و یا تماشای آن اگر چه جایز است و مباح؛ ولی همین ورزش به دلیل جاذبه فوق العاده ای که دارد (یا واقعی یا خیالی) به راحتی توانسته عده ای را چنان سرگرم خود کند که زندگی خود را براساس آن تنظیم کنند. یعنی فکر و ذکرشان بشود فوتبال و برای فوتبال هر حرامی که لازم باشد مرتکب شوند و هر واجبی که لازم باشد ترک کنند.
قرآن کریم می فرماید:
الَّذینَ اتَّخَذُوا دینَهُمْ لَهْواً وَ لَعِباً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاهُ الدُّنْیا فَالْیَوْمَ نَنْساهُمْ کَما نَسُوا لِقاءَ یَوْمِهِمْ هذا(۵۱- اعراف)؛ کسانی که لهو و لعب را دین و برنامه زندگی خود قرار دادند و فریفته زندگی دنیایی شدند؛ همان گونه که آنها در این دنیا سرگرم دنیاگری شدند و با فراموشی قیامت، دین خدا را ترک کردند ما هم در قیامت آنها را ترک کرده و از رحمت ویژه خود محرومشان می کنیم.
تردیدی نیست که عملهای زیبایی که از تنوع و جذابیتهای ویژه ای هم برخوردارند به مراتب دامن گیرتر از فوتبالند و این قابلیت را دارند که با اندکی غفلت و تعریفهای دیگران، انسان را به ورطه فراموشی خود و خدا بکشانند تا جایی که بانوی مسلمان برای رسیدن به یک درجه زیبایی بیشتر، بدن خود را به دست نامحرم بسپارد.
به راستی بانویی که فکر و ذکر او تراش بینی و حجم لب و کشیدگی پوست و زاویه چشم و ابرو و … است اصلا به این می اندیشد که دین از او چه خواسته و چگونه می توان بر اساس دین زندگی کرد؟
——————–
۱٫ این استفتائات از پایگاه اطلاع رسانی مراجع عالیقدر استخراج شده است.
۲٫ ضرورت را کسی تعیین می کند که در آن رشته تخصص و تعهد لازم را داشته باشد.
۳٫ منظور از نگاه حرام: نگاه به تمام یا مواضعی از بدن دیگری که دین آن را ممنوع کرده است؛ مانند نگاه مرد نامحرم به تمام بدن زن نامحرم مگر صورت و دستها تا مچ و یا نگاه زنی به عورت زنی دیگر. منظور از لمس حرام: تماس مستقیم با تمام یا بخشی از بدن دیگری که دین آن را ممنوع کرده است. مانند لمس کردن هر نقطه از بدن یک زن توسط مردم نامحرم و یا لمس کردن عورت یک زن توسط زن دیگر.
امید پیشگر
منبع:تبیان