خطبه ۱۷۵ – خطبه در پند و اندرز و فضل قرآن و نهى از بدعت

از خطبه هاى آن حضرت است

در پند و اندرز و فضل قرآن و نهى از بدعت

از بیان خداوند سود گیرید، و از موعظه هاى الهى پند پذیرید، و نصیحت خدا را قبول کنید،

که خداوند با آیات روشنش راه عذر را بر شما بسته، و حجّتش را بر شما تمام کرده، و از اعمال آنچه

را دوست داشته و آنچه را مورد نفرتش بوده براى شما بیان فرموده، تا محبوبش را انجام دهید،

و منفورش را ترک نمایید، رسول خدا ـ صلّى اللّه علیه وآله ـ مکرّر مى فرمود:

«بهشت پیچیده به سختى ها، و دوزخ آمیخته به شهوات است».

بدانید طاعتى نیست جز اینکه انجامش گران، و گناهى نیست

مگر اینکه انجامش لذّت بخش است. پس رحمت خدا بر کسى که از شهوت

بازایستد، و هواى نفس را ریشه کن کند، که این نفس دورترین چیزى است که از شهوت قطع شود،

و پیوسـته میل به هوسـرانى و معصیـت دارد.

بندگان خدا، بدانید که مؤمن شب را به روز و روز را به شب نمى برد مگر آنکه به نفس خود

بدگمان است، هماره از خود عیبجویى مى کند، و خواهان افزایش کار نیک از نفس است. در امر دین

چون گذشتگان که پیش از شمابودند، و رفتگانى که دربرابر شما از دنیا رفتند باشید، از دنیاخیمه برکندند

همچون خیمه برکندن کسى که کوچ مى کند، و آن را طىّ کردند چنانکه منازل را طى کنند.

بدانید که قرآن خیرخواهى است که خیانت نمى کند، و هدایتگرى است

که گمراه نمى نماید، و سخنگویى است که دروغ نمى گوید. احدى با قرآن ننشست

جز اینکه به فزونى یا کمى از پیش آن برخاست: فزونى در هدایت، و کم شدن در

کوردلى. بدانید که براى کسى بعد از بودن با قرآن تهیدستى نیست، و براى احدى

منهاى قرآن بى نیازى نمى باشد. از قرآن براى بیماریهاى خود شفا جویید، و از آن براى پیروزى بر

مشکلات یارى خواهید، که شفاى از بزرگترین بیماریها که کفر و نفاق و تباهى و ضلالت مى باشد در

قرآن است. پس به وسیله قرآن از خدا بخواهید، و با عشق به قرآن به خدا توجه کنید، و بهوسیله آن از

مردم چیزى مخواهید، قطعاً عباد الهى در این دنیا با وسیله اى به مانند قرآن به خداوند توجه نکرده اند.

بدانید که قرآن شافعى است که شفاعتش پذیرفته گشته، و گوینده اى است که گفتارش تصدیق شده است;

آن که قرآن در قیامت به شفاعتش برخیزد شفاعتش در مورد او قبول است، و از هر که شکایت نماید

شکایتش پذیرفته است، زیرا ندادهنده اى در قیامت ندا مى دهد: «امروز هر انسانى دچار بذرى است که

افشانده و گرفتار نتیجه عمل خود است جز آنان که زارع بذر قرآن در سرزمین حیات خود بودند».

پس از بذرافشانان قرآن و تابعان آن باشید، آن را رهنماى بر خداى خود قرار دهید، براى خود از قرآن

طلب نصیحت کنید، آراء خود را که بر خلاف قرآن است متّهم نمایید، و خواهش خود را که مخالف

قرآن است خائن بدانید.

عمل! عمل! سپس عاقبت! عاقبت! پایدارى! پایدارى!

آن گاه صبر! صبر! پاکدامنى! پاکدامنى! قطعاً براى شما پایانى است، خود را به آن

برسانید; و شما را نشانه اى است، به آن هدایت جویید، و اسلام را هدفى است

به آن برسید; با انجام آنچه خداوند از حق خود بر شما واجب نموده، و تکالیفى که

براى شما بیان داشته به خداوند روى آورید، من شاهد شمایم، و روز قیامت به نفع شما اقامه حجت مى کنم.

بدانید که آنچه در علم الهى مقدر گشته بود واقع شد، و قضایى که باید انجام مى شد تدریجاً وارد گشت،

من از وعده خدا و حجت او سخن مى گویم، خداى تعالى فرموده: «آنان که گفتند

پروردگار ما اللّه است، سپس استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان فرود مى آیند که نترسید و محزون

نباشید، و شاد باشید به بهشتى که وعده داده مى شدید». شما گفتید پروردگار ما خداست،

پس بر کتاب خدا و بر طریق فرمان او، و بر راه شایسته بندگیش

استقامت ورزید، و از آن طریقه بیرون نروید، و بدعت در آن مگذارید،

و با آن مخالفت نورزید، زیرا آنان که از راه بیرون شوند در قیامت به خداوند

راه نیـابنـد.

از شکستن و دگرگون کردن اخلاق پسندیده برحذر باشید، و زبان را

یکى کنید، مرد باید زبان خود را ضبط کند، زیرا زبان نسبت به صاحبش چموش است،

به خدا سوگند بنده باتقوایى را نمى بینم که تقوایش او را سود دهد مگر آنکه زبانش را حفظ کند. قطعاً

زبان مؤمن پشت قلب او، و دل منافق پشت زبان اوست،

زیرا مؤمن چون بخواهد سخنى گوید درباره آن در دل خود اندیشه نماید، اگر خیر بود

آشکارش کند، و اگر شر بود نهفته اش دارد. و منافق هرچه به زبانش آید بگوید،

نمى فهمد چه سخنى براى او سودمند و کدام گفتار براى او زیان آور است. رسول خدا صلّى اللّه علیه

وآله فرمود: «ایمان بنده اى استوار نمى شود مگر دلش استوار شود، و دلش استوار نمى گردد

مگر زبانش استوار شود». پس هریک از شما بتواند خدا را ملاقات کند در حالى که

دستش از خون و مال مسلمین پاک، و زبانش از هتک آبروى آنان

سالم باشـد بایـد چنین کنـد.

بندگان خدا، بدانید قطعاً مؤمن در امسال حلال مى داند آنچه را سال اول حلال

دانسته، و این سال حرام مى داند آنچه را سال نخست حرام مى دانسته، بدعتى که مردم پایه گذارى

کرده اند چیز حرام را بر شما حلال نمى کند، بلکه حلال همان است که خدا حلال کرده، و حرام همان

است که خدا حرام نموده. به تحقیق امور را تجربه کرده و خوب آزمایش نموده اید، و از اوضاع گذشتگان

پندتان داده اند، و براى شما مثلها زده اند، و به آیینى واضح دعوت شده اید،

از شنیدن دعوت کر نمى شود مگر بى گوش، و از دیدن آن کور نمى شود مگر بى چشم، آن که

خداوند از آزمایش ها و تجربه ها سودش نرساند به موعظه دیگر سود نبرد، و او را از پیش رو

و آشکارا کوته فکرى درآید تا آنجا که آنچه را نمى شناخته پندارد که مى شناسد، و آنچه راکه مى شناخته ناشناخته انگارد.

زیرا مردم دو دسته اند: تابع شریعت، و پدیدآورنده بدعت که او را از جانب خدا

نه برهانى از سنّت و نه نورى از دلیل و حجّت است.

خداوند احدى را به مانند این قرآن پند نداده، که قرآن رشته متین خدا

و وسیله امین اوست، در آن بهار دل و چشمه هاى دانش است، دل را به غیر آن

مایه جلا نیست، با آنکه پندپذیران از قرآن از دنیا رفتند، و فراموشکاران یا آنان که

خود را به فراموش زده اند ماندند. چون خیرى دیدید آن را کمک کنید، و چون شرى مشاهده نمودید

از آن دورى جویید، که رسول خدا ـ صلّى اللّه علیه وآله ـ هماره مى فرمود:

«اى فرزند آدم، کار خیر انجام ده، و کار شرّ را رها کن، که در این حال نیکوکار و معتدلى».

بدانید ستم سه گونه است: ستمى که بخشیده نشود، و ستمى که بازخواست شود، و ستمى که بخشیده شود

و بازخواست نشود. اما ستمى که آمرزیده نشود شرک به خداوند است، خداوند سبحان فرموده:

«خداوند این گناه را که به او شرک آورند نمى آمرزد.» اما ستمى که آمرزیده شود ستم عبد

بر خود است در ارتکاب بعضى از گناهان کوچک. امّا ستمى که بازخواست شود ستم بعضى از مردم

بر بعض دیگر است. قصاص در قیامت شدید است، و آن زخم زدن با کارد،

یا ضربه زدن با تازیانه نیست، بلکه برنامه اى است که اینها در برابرش اندک است. از تلوّن و رنگ به رنگ

شدن در دین خدا بپرهیزید، زیرا اتّفاق در آنچه که از حق میل ندارید از تفرقه در آنچه

از باطل دوست دارید بهتر است، و خداوند پاک به هیچ یک از گذشتگان

و فعلى ها بر اثر تفرقه خیرى عطا نکرده است.

اى مردم، خوشا به حال کسى که عیب خودش او را از دنبال کردن عیوب مردم بازدارد،

و خوشا آن که در خانه اش بنشیند، روزى خود را بخورد، به طاعت پروردگارش مشغول باشد،

و بر گناهش گریه کند; او سرگرم کار خود بوده، و مردم از او

در آسایش باشند.