شهرسوخته زابل شهری پنج هزارساله در دل کویر است که نهان شدن اسرار نهفته‌اش در هر فصل کاوش، باستان‌شناسان و مردم دنیا را حیرت زده به سوی خود جلب می‌کند.
براساس آثار موجود و مکشوفه باستانی، سرزمین سیستان و بخصوص شهر سوخته از گذشته‌های دور دارای تمدن فرهنگی بسیار شکوفا بوده است.
اندک شهرهای باستانی شامل شوش، تپه ملیان در ایران و موهنجارو در پاکستان تنها از لحاظ قدمت با شهرسوخته زابل برابری دارند.
شهرسوخته زابل از پنج بخش شامل، گورستان، منطقه مسکونی، بناهای یادمانی، صنعتی و بخش مرکزی تشکیل شده است.
ساکنان شهرسوخته درپنج هزارسال قبل مواد اولیه ساخت جواهرات را از نقاط دوردستی ازجمله بدخشان افغانستان و خراسان به صورت خام به این مکان وارد می‌کردند.
درشرایط حاضر که نزدیک به دو هزار سال از پایان اسقرار انسان در شهرسوخته زابل گذشته است انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی که بعضاً شکسته هستند را می‌توان درسطح محوطه وسیع این شهر پیدا کرد.
ساکنان شهر سوخته به علت همراه گذاشتن اشیا، ابزار کار، موادغذایی وآرایشی در گور مردگانشان به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته‌اند.
توانمندی‌های منحصر به فرد شهرسوخته از لحاظ داده‌های باستان شناسی بویژه آثارانسانی، جانوری و گیاهی زمینه مناسب رابرای ایجاد پایگاهای متنوع دراین شهر فراهم کرده است.
