ریزش موی آندروژنیک یا از دست دادن ارثی مو
از دست دادن ارثی مو، شایع ترین علت ریزش مو می باشد که هم در مردان و هم در زنان دیده می شود. هشتاد میلیون آمریکایی از این مشکل که با نامهای کچلی آندروژنیک یا آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia) و یا Hereditary thinning نامیده می شود، رنج می برند. در این مقاله به بررسی این نوع از ریزش مو می پردازیم.
طرح و شکل ریزش مو
در مردان خط رویش مو در ناحیه جلوی سر و ناحیه گیجگاه شروع به عقب رفتن می کند و همچنین موهای ناحیه پشت و بالای سر می ریزند. به مرور زمان، خط رویش مو به صورت حرف M در می آید. در موارد شدیدتر، عقب نشینی خط رویش مو کامل گردیده و به ناحیه پشت و بالای سر می پیوندد و طاسی اتفاق می افتد. در زنها معمولا مشکل به صورت نازک شدن موها و در تمامی نقاط سر مشاهده می گردد. ریزش موی آندروژنیک به ندرت در زنها منجر به طاسی کامل می گردد.
شیوع و زمان شروع
حدود پنجاه میلیون مرد و سی میلیون زن آمریکایی از این مشکل رنج می برند. ریزش موی آندروژنیک می تواند حتی از دوران نوجوانی شروع گردد، ولی به صورت کلی از دهه سوم و یا چهارم زندگی شروع می شود. این نوع از ریزش مو در خانم ها معمولا پس از یائسگی آغاز می گردد.
علت
اگرچه هنوز علت قطعی ریزش موی ارثی مشخص نیست، پژوهشگران دخالت عوامل هورمونی را مهم ترین علت این نوع از ریزش مو می دانند. تحت تاثیر هورمونهای مردانه معروف به آندروژنها به خصوص هورمون دی هیدرو تستوسترون (که البته با مقادیر کمتر در بدن زنها نیز وجود دارند)، دوره طبیعی رویش مو در برخی از افراد تغییر می کند که منجر به رشد موهای کوتاه تر و نازک تر یا اصطلاحا مینیاتوری می گردد. با پیشرفت مشکل، رشد مو در برخی نقاط کاملا متوقف می شود، که باعث ایجاد طاسی در آن منطقه می گردد. موهای ناحیه فرق سر و بالای سر دارای گیرنده های آندروژنی هستند، ولی فعالیت این گیرنده ها در همه افراد یکسان نیست. افرادی که دچار ریزش موی آندروژنیک می شوند، پاسخ دهی گیرنده های آندروژنی نسبت به هورمون آندروژن در فولیکول موی آنها به طور ارثی بیشتر می باشد و این موضوع باعث تغییرات چرخه رویش مو و نهایتا توقف رشد آن می گردد.
پیشگیری و درمان
روشهای زیادی برای پیشگیری و یا درمان ریزش مو معرفی شده اند. باید توجه داشت که ابتدا باید علت ریزش مو مشخص گردد و سپس درمان انجام گیرد. در مواردی که ریزش مو از نوع آندروژنیک نمی باشد مانند کمبود یک ماده معدنی، رژیم غذایی سنگین و یا بیماری های خاص، احتمالا با درمان یا رفع عامل ایجاد کننده، ریزش مو نیز کم شده و یا قطع می گردد. متاسفانه بیشتر روش هایی که برای ریزش موی آندروژنیک توصیه می گردند، نتایج رضایت بخشی را ایجاد نمی کنند. در میان انبوه روشهای درمانی موجود، تنها اثر بخشی دو درمان از طرف تمامی دانشگاه ها و مراجع معتبر علمی مورد تایید قرار گرفته اند. این دو درمان شامل داروی خوراکی فیناسترید (Finasteride) با نام تجاری Propecia و محلول موضعی ماینوکسیدیل Minoxidil با نام تجاری Rogaine می باشند. اگرچه تجویز هر دوی این داروها باید تحت نظر پزشک انجام گیرد، ولی به صورت کلی می توان گفت که داروی فیناسترید در درمان بسیاری از موارد ریزش موی ارثی مردان موثر است، ولی در زنان نه تنها موثر نیست، بلکه ممکن است عوارضی هم داشته باشد. محلول موضعی ماینوکسیدیل در هر دو جنس استفاده می گردد، ولی مواردی مانند نیاز به کاربرد روزانه محلول و ریزش مجدد مو در صورت قطع درمان، از مشکلات استفاده از این درمان می باشند. اخیرا روش های تزریقی زیر پوست سر و در نواحی ریزش مو توسط برخی متخصصین پوست و مو به کار برده می شوند. از جمله این روشها می توان به روش مزوتراپی (Mesotherapy) برای تزریق مواد کلاژن و ویتامین ها در زیر پوست سر و روش Platelet Rich Plasma (PRP یا استفاده از پلاسمای غنی شده با پلاکت) اشاره کرد. اثربخشی این روش ها توسط مراکز تحقیقاتی در حال بررسی می باشند.
درمان قطعی
تنها روش قطعی برای درمان ریزش موی ارثی در هر دو جنس، جایگزینی مجدد موها به صورت کاشت دائم با روش جراحی معروف به Hair Transplant یا Restoration Surgery می باشد. بر خلاف موهای فرق سر و ناحیه پشت و بالای سر، موهای نواحی کناری که در نیمه پایینی سر قرار گرفته اند، به هورمون های آندروژن حساس نیستند و دچار ریزش نمی شوند. به عبارت دیگر فولیکول یا پیاز این موها دارای گیرنده های فراوان آندروژنی نمی باشند. در روش کاشت مو، فولیکول های نواحی کناری و پشت سر به روش جراحی از محل خود برداشته شده و در نواحی دچار ریزش مو کاشته می شوند. این موها پس از طی یک دوره چند ماهه دوباره رشد می کنند و دیگر تحت تاثیر هورمون های آندروژن نمی ریزند. بهترین نتایج درمانی نه ماه تا یک سال پس از عمل مشاهده می شوند. بسته به میزان ریزش مو و در دسترس بودن فولیکول های مو در نواحی کنار و پشت سر، معمولا از ۱۰۰۰ تا ۷۰۰۰ گرافت (به طور متوسط ۲۵۰۰) در طی یک یا چند جلسه جراحی در نواحی ریزش مو کاشته می شوند. هزینه کاشت مو معمولا بر اساس هر گرافت و در حد چند دلار (در آمریکا) محاسبه می گردند. متاسفانه این عمل تحت پوشش اکثر بیمه ها نمی باشد و هزینه نسبتا بالای آن باید توسط بیمار پرداخت گردد. به هر حال با پیشرفت تکنولوژی این امید وجود دارد که هزینه این عمل نیز تعدیل گشته و برای تمامی افرادی که دچار ریزش مو شده اند، قابل پرداخت گردد.
