شایع ترین نوع سرطان در جهان: سرطان پوست

چهارم فوریه روز جهانی سرطان می باشد. به همین مناسبت، تصمیم گرفتیم که هر ماه یک یا دو مقاله را به سرطان اختصاص دهیم. این بحث را با پرداختن به سرطان پوست آغاز می نماییم.
بر اساس آمارسازمان بهداشت جهانی از هر سه سرطان تشخیص داده شده در جهان یکی از آنها سرطان پوست می باشد و از هر پنج آمریکایی، یک نفر در طول عمر خود به نوعی از سرطان پوست مبتلا می شوند. این اطلاعات به همراه آمارهای منتشر شده از سوی سایر سازمان های بهداشتی، سرطان پوست را از لحاظ شیوع احتمالا در راس سایر سرطانها در جهان و ایالات متحده قرار می دهد. از طرف دیگر بر اساس آمار بنیاد سرطان پوست آمریکا، هر ۵۴ دقیقه یک آمریکایی به دلیل ابتلا به یک نوع بدخیم سرطان پوست به نام ملانوما (Melanoma) فوت می کند. پس همگان نیاز دارند که در مورد این سرطان بیشتر بدانند.
سرطان پوست چیست؟ این سرطان در اثر رشد کنترل نشده و نابهنجار سلول های پوست ایجاد می گردد. اشعه ماوراء بنفش موجود در نور آفتاب و لامپ های برنزه کننده پوست، باعث تغییرات ژنی در هسته سلولهای پوست می شوند. اگر سیستم دفاعی بدن نتواند این آسیب را برطرف نماید، سلولهای پوست شروع به رشد سریع و لجام گسیخته می نمایند که در ابتدا به صورت خال با رشد سریع و یا دارای خونریزی، تومور و یا زخم هایی که بهبود نمی یابند، خود را نشان می دهند و در صورت عدم رسیدگی و درمان به مناطق دیگر گسترش (متاستاز) می یابند.
انواع سرطان پوست: چهار نوع از سرطان های پوست دارای اهمیت بیشتری می باشند:
ضایعات پیش سرطانی موسوم به آکتینیک کراتوزیس (Actinic Keratosis): این ضایعات پیش سرطانی، نقاط یا لکهای خشک پوستی هستند که در آنها پوست حالت شاخی، زبر و کمی برجسته پیدا می کند و رنگ آن تغییر می یابد. این ضایعات معمولا بر اثر آسیب شدید پوستی ناشی از نور آفتاب یا برنزه کردن به وجود می آیند. اگر فردی تعدادی از این ضایعات را داشته باشد، باید حتما به متخصص پوست مراجعه کند، چون این ضایعات تمایل فراوانی به سرطانی شدن دارند. افرادی که رنگ پوست روشن دارند، بیشتر دچار این ضایعات می شوند. آکتینیک کراتوزیس معمولا پس از چهل سالگی و در سر و گردن و پیشانی و دستها ظهور می یابد.
کارسینومای سلول پایه یا BCC (Basal Cell Carcinoma): شایع ترین نوع سرطان پوست است، ولی در کل از ملانوما و SCC خوش خیم تر است. ضایعات گوشتی با رنگهای مختلف، برآمدگی های صدفی شکل، لکهای صورتی رنگ، زخم هایی که بهبود نمی یابند و یا خونریزی می دهند، همگی می توانند نشانه های BCC باشند. اگرچه BCC در سر و گردن و صورت و دستها شایع تر است، ولی می تواند کل بدن از جمله سینه، شکم و پاها را درگیر سازد. عدم توجه و درمان BCC می تواند منجر به گسترش و متاستاز آن به سایر نقاط بدن از جمله سیستم عصبی و استخوانها گردد.
کارسینومای سلول سنگفرشی SCC (Squamous Cell Carcinoma): این سرطان دومین سرطان پوست از نظر شیوع می باشد و از BCC تهاجمی تر است. SCC می تواند به شکل توده قرمز سخت، ضایعات پوسته دهنده و زخم هایی که بهبود نمی یابند و یا خونریزی می کنند، ظاهر گردد. تمایل ضایعات SCC به زخمی شدن و خونریزی کردن از BCC بیشتر است. این زخم ها معمولا به بافت عمقی نفوذ کرده و باعث تغییر شکل ناحیه درگیرشده می شوند. تشخیص زودرس SCC بسیار مهم است، چرا که می تواند به سرعت متاستاز یابد.
ملانوما (Melanoma): ملانوما کشنده ترین نوع سرطان پوست می باشد. ملانوما به طور شایعی با تغییرات یک خال گوشتی قدیمی و یا خال معمولی شروع می گردد و یا به طور ناگهانی به صورت یک ناحیه سیاه یا قهوه ای تیره روی پوست ظهور می یابد. تشخیص زودرس آن از اهیت بسیار برخوردار است. نکات مهم در تشخیص زودرس از این قرارند: معمولا تقارن در ضایعه پوستی وجود ندارد و یک نیمه ضایعه با طرف دیگر متفاوت است. حاشیه ضایعه مشخص نیست و به خوبی از پوست سالم اطراف قابل تفکیک نمی باشد. چند رنگ مختلف در ضایعه ممکن است دیده شود. رنگ قهوه ای و سیاه بیشتر و رنگهای قرمز، سفید و آبی کمتر دیده می شوند. قطر ضایعات معمولا بیشتر از شش میلی متر می باشد. آخرین علامت مهم، تفاوت یک خال گوشتی یا خال قهوه ای با سایر خالهای بدن است که معمولا شروع به تغییر شکل و رنگ می کند و یا دچار خارش و خونریزی می گردد. با دیدن این علائم باید به ملانوما شک کرد و به متخصص پوست مراجعه نمود.
حقایقی در مورد سرطان پوست: تعداد موارد جدید سرطان های پوست هرساله از مجموع موارد سرطان های پستان، پروستات، ریه و کولون بیشتر است. سالانه بیش از چهار میلییون مورد BCC، بیش از یک میلیون مورد SCC و بیش از ۸۷۰۰۰ مورد ملانومای مهاجم در آمریکا تشخیص داده می شوند. بیش از ۵۸ میلیون آمریکایی دارای ضایعات پیش سرطانی یا آکتینیک کراتوزیس می باشند. بیش از نود درصد سرطان های غیر ملانوما (معمولا BCC و SCC) با قرار گرفتن کنترل نشده و طولانی در برابر نور آفتاب در ارتباط می باشند. سالانه بالغ بر هشت میلیارد دلار در آمریکا صرف درمان سرطان های پوست می گردد. با اینکه ملانوما کمتر از یک درصد سرطان های پوست را شامل می شود، در حدود ده هزار نفر در سال ۲۰۱۷ بر اثر این بیماری در آمریکا فوت نمودند. کسانی که بیش از ده بار در طول عمر خود از تخت های برنزه سازی پوست استفاده می کنند، ۳۴ درصد بیشتر در معرض ابتلا به ملانوما قرار می گیرند. افرادی که از تخت های برنزه سازی پوست پیش از سن ۳۵ سالگی استفاده نمایند، خطر ابتلا به ملانوما در ایشان تا ۷۵ درصد افزایش می یابد.
نتیجه: با توجه به شیوع فراوان و میزان مرگ و میر بالا، سرطان پوست باید جدی گرفته شود. پرهیز از روشهای برنزه سازی پوست، پوشاندن سر و صورت و گردن توسط کلاه و عینک از آفتاب شدید و استفاده از کرم های ضد آفتاب می تواند به این امر کمک نماید.