زنجبیل می تواند به صورت تازه، خشک شده، پودر، روغن یا آبمیوه مورد استفاده قرار گیرد. زنجبیل گاهی نیز به غذاهای فرآوری شده و مواد آرایشی اضافه می شود. زنجبیل در زمره مفیدترین و پرکاربردترین ادویه جات قرار داشته و سرشار از مواد مغذی و ترکیبات زیست فعالی است که برای مغز و بدن انسان مزایای فراوانی را به همراه دارند. در مقاله «خواص زنجبیل – ۱۴ خاصیت زنجبیل برای سلامتی» برخی از مهمترین خواص زنجبیل به همراه معرفی خواهد شد که صحت آنها در تحقیقات علمی به اثبات رسیده است.
خواص زنجبیل برای لاغری و کاهش وزن
زنجبیل خواص ترموژنیک دارد؛ مواد غذایی ترموژنیک به خوراکی‌هایی اطلاق می‌شود که دمای بدن را افزایش می‌دهند و در نتیجه سوخت و ساز بدن را تحریک می‌کنند. به همین دلیل نیز به چربی‌سوزی کمک زیادی می‌کنند. زمانی که متابولیسم بدن بالا باشد چربی‌های بیشتری می‌سوزاند، کاری که فقط با رژیم گرفتن امکان‌پذیر نخواهد بود.
علاوه بر این زنجبیل برای هضم غذا مفید است. به خاطر اینکه می‌تواند حرکات مواد غذایی را در معده و روده‌ی کوچک کنترل کند. زمانی که هضم غذا به راحتی و درستی انجام می‌گیرد می‌شود ساده‌تر لاغر شد. یعنی بدون تحمل دل درد، گاز معده یا نفخ و غیره.
محققان هلندی به این نتیجه رسیده‌اند که زنجبیل متابولیسم بدن و روند سوخت و ساز چربی‌ها را بالا می‌برد. به عقیده‌ی این محققان زنجبیل احساس سیری طولانی مدتی ایجاد می‌کند و جلوی پُرخوری را می‌گیرد. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که تأثیر ریزوم زنجبیل مشابه فلفل سیاه، چای سبز، چای سیاه، کافئین و کاپسایسین (یکی از ترکیبات موجود در فلفل‌ها) می‌باشد. برای همین هم اثرات مثبتی در کاهش وزن دارد.
اگر احساس می‌کنید که این اواخر کمی چاق شده‌اید و شکم و پهلوهایتان چربی آورده است زمان آن فرا رسیده تا سریع وارد عمل شوید و به فکر چربی‌زدایی از این مناطق باشید. در گام اول یادتان باشد که برای لاغری لازم است که به مدت چند روز چای زنجبیلی میل کنید. این چای مکمل مناسبی برای یک رژیم سالم است. علاوه بر این لازم است که مصرف چربی را کاهش دهید و تغذیه‌ی مناسبی سرشار از سالاد، سبزیجات بخارپز، پروتئین‌های سالم، فیبرهای غذایی و آب را دریابید.
اگر علاوه بر موارد اشاره شده، روزانه کمی ورزش نیز اضافه کنید، مطمئن باشید که مصرف یک فنجان چای زنجبیلیبعد از هر وعده‌ی غذایی باعث می‌شود که در مدت ۵ هفته به وزن ایده آل خود نزدیک شوید. فراموش نکنید که لاغری و رسیدن به تناسب‌اندام نیاز به اراده‌ی قوی و کمی تلاش دارد. پس اراده کنید و توصیه‌های زیر را به کار ببندید
جلوگیری از افزایش وزن با چای زنجبیل لیمو
چای زنجبیل لیمو، نه تنها در کمک به از دست دادن وزن اضافه مؤثر است بلکه می‌تواند به شما کمک کند که وزن فعلی‌تان را حفظ کنید. مواد بیو اکتیو خاص موجود در لیمو به جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کنند. یک مطالعه ثابت کرد که توانایی لیمو برای افزایش بتااکسیداسیون پراکسی زومال در بدن، به موش‌های آزمایشگاهی کمک کرد تا وزن فعلی‌شان را حفظ کنند و در عین حال مانع تجمع چربی شد.
علاوه بر این، عطر خالص لیمو نیز برای کاهش وزن مفید است. عطر لیمو، سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کرده، سرعت سوخت و ساز را افزایش می‌دهد و عملکرد ارگان‌ها را بهبود می‌بخشد و همزمان با تمام این‌ها، استرس را کاهش داده و هوس‌ها را فرو می‌نشاند. شما درحالت ایده آل باید چای زنجبیل لیمو را در صبح بنوشید. برای بهره مندی از مواد مغذی سودمند زنجبیل لیمو، همیشه از مواد تازه استفاده کنید.
تاثیر زنجبیل در پیشگیری از سرطان
سرطان، بیماری بسیار جدی و خطرناکی است که با رشد کنترل نشده سلول های غیر طبیعی شناخته می شود. در سال های اخیر عصاره زنجبیل به عنوان یک درمان جایگزین برای برخی انواع سرطان ها مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. خواص ضد سرطانی زنجبیل به جینجرول نسبت داده می شود؛ ماده ای که به مقدار بسیار زیاد در زنجبیل خام یافت می شود. جینجرول اصلی ترین ترکیب فعال زیستی زنجبیل به شمار می رود و دارای اثرات قوی ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می باشد.
کاهش دردهای عضلانی
پژوهش ها صورت گرفته نشان می دهد زنجبیل در مقابله با درد های عضلانی ناشی از ورزش موثر است. در یک مطالعه، مصرف روزانه ۲ گرم زنجبیل در یک دوره زمانی ۱۱ روز، درد های عضلانی را در افرادی که تمرینات مرتبط با آرنج انجام می دادند به شدت کاهش داد. تاثیر مصرف زنجبیل به صورت سریع و فوری نیست، اما می تواند در مقابله با روند افزایش روز به روز و تدریجی درد های عضلانی موثر باشد. باور دانشمندان بر این است که این اثر زنجبیل از خواص ضد التهابی آن نشات می گیرد.
زنجبیل تازه به عنوان یک مسکن قوی
آرتروز از جمله شایع ترین بیماری های مفصلی در سطح جهان می باشد. این بیماری سبب انحطاط و تباهی مفاصل بدن شده و در نهایت به مشکلاتی نظیر درد و خشکی مفاصل منجر می شود. در یک مطالعه کنترل شده بر روی ۲۴۷ فرد مبتلا به آرتروز زانو مشخص گردید کسانی که از عصاره زنجبیل استفاده می کنند، درد کمتری داشته و و به دارو های مسکن کمتری نیاز دارند. نتایج مطالعه دیگری که در این باره صورت گرفت حکایت از این موضوع داشت که استفاده مالشی و موضعی ترکیبی از زنجبیل، بنه، دارچین و روغن کنجد می تواند درد و سفتی مفاصل را در مبتلایان به آرتروز کاهش دهد.
به عقیده‌ی محققان زنجبیل خواص ضدالتهابی دارد و یک مسکن طبیعی فوق‌العاده است. این ادویه‌ی خوش عطر حاوی ترکیبات ضدالتهابی به نام جینجرول می‌باشد که با هر گونه التهاب مقابله می‌کنند. برای همین افرادی که از آرتریت روماتوئید رنج می‌برند می‌توانند از زنجبیل استفاده کنند. به خاطر اینکه ژینژرول موجود در آن باعث کاهش التهاب مفاصل شده و دردهای ناشی از آن را تسکین می‌دهد. توصیه می‌کنیم افرادی که دچار آرتروز و کلا دردهای مفصلی هستند به طور مرتب از ریزوم زنجبیل استفاده کنند.
دانشمندان بر این باورند که افرادی که از آرتروز یا پولی آرتریت روماتوئید رنج می‌برند و روزانه پودر زنجبیل میل می‌کنند درد و تورم کمتری در مفاصل خود احساس می‌کنند. توصیه می‌کنیم مقداری پودر زنجبیل به شیر یا چای خود اضافه کنید. میتوانید از زنجبیل تازه برای تهیه‌ی غذاهایتان نیز استفاده کنید.
خواص زنجبیل در کاهش قند خون
هر چند این حوزه از مطالعات علمی نسبتا جدید محسوب می شوند، اما می توان گفت که زنجبیل دارای خواص ضد دیابتی قوی است. در مطالعه جدیدی که در سال ۲۰۱۵ بر روی ۴۱ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ صورت گرفت، مشخص گردید که مصرف ۲ گرم پودر زنجبیل در هر روز قند خون ناشتا را ۱۲% کاهش می دهد. زنجبیل هم چنین شاخصHbA1c (شاخصی برای وضعیت قند خون در بلند مدت) را به طور چشمگیری بهبود می بخشد، به گونه ای که مصرف آن در یک دوره زمانی ۱۲ هفته ای با ۱۰% کاهش در شاخص HbA1c همراه است.
نتایج این مطالعه هم چنین نشان داد مصرف زنجبیل کاهش ۲۸ درصدی نسبت ApoB/ApoA-I و نیز کاهش ۲۳ درصدی شاخص لیپو پروتئین های اکسید شده را به دنبال دارد. این دو از مهمترین عوامل خطر بیماری های قلبی هستند؛ بنابراین زنجبیل موجب کاهش میزان این دو شاخص و در نتیجه کاهش خطر بیماری های قلبی می شود.
تاثیر زنجبیل در درمان تهوع
اگر به علل مختلف دچار حالت تهوع شده اید، استفاده از زنجبیل می تواند بسیار مفید و کارساز باشد. پودر، نوشیدنی زنجبیل، قرص و یا مربای آن باعث تسکین معده و جلوگیری از آشوب آن می‌شود. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که زنجبیل به اندازه‌ی داروی اسکوپولامین یا همان هیوسین موثر عمل می‌کند. این دارو که بدون نسخه تجویز می‌شود و برای پیشگیری از ماشین‌گرفتگی، دل درد و غیره مصرف می‌شود.
در تحقیقات به عمل آمده تا کنون، زنجبیل در مقابله با تهوع فوق العاده موثر ظاهر شده است؛ برای مثال، زنجبیل تاریخی طولانی در درمان عوارض حضور در دریا (مانند سرگیجه و تهوع) دارد. شواهدی نیز وجود دارند که نشان می دهند این ادویه ممکن است به اندازه داروهای تجویزی پزشکی موثر باشد. زنجبیل هم چنین ممکن است تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی و شیمی درمانی را کاهش دهد. اما بیش ترین میزان تاثیرگذاری آن در مقابله با حالت تهوع و استفراغ دوران بارداری نظیر بیماری صبح دیده می شود. بررسی نتایج ۱۲ مطالعه جداگانه بر روی زنان باردار که در مجموع ۱۲۷۸ زن باردار را مورد بررسی قرار داده بودند، مشخص گردید که مصرف ۱.۵-۱.۱ گرم زنجبیل علائم تهوع بارداری را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد؛ با این حال، در این مطالعه مصرف زنجبیل هیچ تاثیری بر دفعات استفراغ نداشت.
هرچند زنجبیل به عنوان ماده ای بی خطر در گرفته می شود، ولی بهتر است خانم های باردار قبل از مصرف مقادیر زیاد آن با پزشک مشورت نمایند. برخی بر این باورند که مصرف مقدار زیاد زنجبیل می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد، اما در حال حاضر هیچ مطالعه یا پژوهشی در تایید این مطلب وجود ندارد
هضم بهتر غذا با مصرف زنجبیل
زنجبیل باعث هضم بهتر و سریع غذا می‌شود. ترکیبات موجود در زنجبیل با اثر گذاشتن روی مخاط معده و روده باعث بهبود عملکرد آنها می‌شود. نتایج پژوهش‌های محققان هندی نیز نشان می‌دهد که این ادویه باعث تحریک ترشح آنزیم‌های مختلفی می‌شود که هضم غذا را راحت‌تر می‌کنند.
میتوانید از زنجبیل تازه استفاده کنید و یا از پودر و دم کرده‌ی زنجبیل بهره ببرید. سعی کنید در تهیه‌ی غذاهایتان از زنجبیل استفاده کنید. اگر از طعم آن خوشتان نمی‌آید از کپسول‌های موجود در بازار استفاده کنید. میتوانید ۰.۵ تا ۱ گرم زنجبیل خشک را با ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی لیتر آب دم کرده و بعد از غذا میل کنید.
افشره‌ی خوراکی زنجبیل حاوی خواص ملینی است که می‌تواند به رفع یبوست کمک کند به این منظور دو قطره از افشره‌ی خوراکی زنجبیل را روی شکمتان چکانده و دایره‌وار در جهت عقربه های ساعت ماساژ دهید و یا اینکه یک قطره از این افشره را در یک قاشق روغن زیتون چکانده و قبل از غذا ببلعید.
درمان نفخ شکم
اگر همیشه نفخ می‌کنید توصیه می‌کنیم به چای خود کمی زنجبیل اضافه کنید و یا اینکه یک تکه‌ی کوچک زنجبیل تازه و پوست‌کنده بجوید. شما همچنین میتوانید برای جلوگیری از نفخ حاصل از خوردن حبوبات یک تا دو ورقه‌ی نازک زنجبیل تازه را به غذای حاوی این مواد اضافه کنید. خواهید دید که نفخ به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا خواهد کرد.
درمان سو هاضمه با زنجبیل
سوء هاضمه مزمن به وسیله علائمی نظیر درد و ناراحتی مکرر در قسمت بالای معده شناخته می شود. تاخیر در تخلیه معده یکی از دلایل اصلی بروز سوء هاضمه است. خوشبختانه زنجبیل سرعت تخلیه معده را در افرادی که با این مشکل دست به گریبانند، افزایش می دهد؛ برای مثال زنجبیل زمان لازم برای تخلیه معده بعد از خوردن سوپ را از حدود ۱۶ دقیقه به ۱۲ کاهش می دهد. هم چنین در مطالعه ای که بر روی ۲۴ فرد سالم انجام شد، مشاهده گردید که مصرف ۱.۲ گرم پودر زنجبیل قبل از یک وعده غذایی، سرعت تخلیه معده را ۵۰% افزایش می دهد
خواص زنجبیل تازه در تسکین دردهای قاعدگی
درد قاعدگی به درد احساس شده در طول دوره قاعدگی زن اشاره دارد. یکی از موارد استفاده سنتی زنجبیل در تسکین انواع درد ها از جمله درد قاعدگی است. در پژوهشی در این زمینه از ۱۵۰ زن خواسته شد تا در ۳ روز اول قاعدگی خود، روزانه ۱ گرم پودر زنجبیل مصرف نمایند. تاثیر مصرف زنجبیل بر کاهش درد با میزان اثرگذاری دارو های مفنامیک اسید و ایبوپروفن برابری می کرد. شما میتوانید دو قاشق سوپخوری ریشه زنجبیل تازه را به مدت ۱۵ دقیقه در آب خیس کنید. سپس آن را صاف نمایید و به همراه چند قطره عسل یا آبلیمو بنوشید.
تاثیر زنجبیل در کاهش کلسترول خون
سطوح بالای LDL (کلسترول بد) با افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی در ارتباط است. مواد غذایی مصرفی تاثیر بسیار زیادی بر میزان کلسترول خون دارد. در یک مطالعه ۴۵ روزه بر روی ۸۵ فرد دارای کلسترول بالا، مصرف ۳ گرم پودر زنجبیل در روز موجب کاهش قابل توجه در بیشتر شاخص های کلسترول شد. این موضوع در یک مطالعه جانوری نیز مشاهده شده است؛ جایی که کاهش سطح کلسترول ناشی از مصرف عصاره زنجبیل در موش های صحرایی به اندازه داروی کاهش دهنده کلسترول آتورواستاتین بود. هم چنین هر دو مطالعه کاهش میزان کلسترول تام و تری گلیسیرید خون را نشان دادند.
بهبود عملکرد مغز و جلوگیری از آلزایمر
استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن می تواند روند پیری را تسریع بخشد. به اعتقاد دانشمندان این موارد از جمله محرک های اصلی بروز بیماری آلزایمر و زوال شناختی مرتبط با سن است. برخی مطالعات جانوری در این زمینه نشان می دهند که آنتی اکسیدان ها و ترکیبات زیست فعال موجود در زنجبیل می توانند پاسخ های التهابی در مغز را مهار نمایند.
ضدانعقاد طبیعی خون
نتایج یک پژوهش استرالیایی نشان می‌دهد که زنجبیل یک ضدانعقاد قوی است و تا حدودی قوی تر از آسپرین نیز محسوب می‌شود. در نتیجه مصرف آن برای بیمارانی که داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مصرف می‌کنند توصیه نمی‌شود. به خاطر اینکه خطر خونریزی یا کبودی را در آنها بالا می‌برد. اگر مشکل خونریزی دارید و یا از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون استفاده می‌کنید بهتر است از مصرف زنجبیل بپرهیزید.
مقابله با باکتری ها و ویروس ها
جینجرول، ماده زیست فعال موجود در زنجبیل تازه، می تواند به کاهش عفونت کمک نماید. در واقع عصاره زنجبیل می تواند رشد بسیاری از باکتری ها را مهار کند. عصاره زنجبیل در مقابله با باکتری های دهانی مربوط به برخی بیماری های التهابی لثه موثر است. هم چنین زنجبیل تازه ممکن است برای مقابله با ویروس RSV که یکی از علل شایع عفونت های تنفسی است، موثر باشد.
خواص زنجبیل در احادیث و روایات
زنجبیل گیاهی است که در قرآن هم از آن به نیکی یاد شده و آمده است: «ویسقون فیها کاساً کان مزاجهازنجبیلاً» ؛در آن جا جامی بنوشانند شان که آمیخته با زنجبیل باشد. در این آیه خداوند به اهل بهشت وعده فرموده که به پاداش کارهای نیکوی شان در دنیا به آنان شرابی می نوشاند با طعم زنجبیل.
امام رضا علیه السلام در این زمینه ضمن توصیه این افراد به استفاده همه روزه از هفت مثقال کشمش سیاه(موویز) به صورت ناشتا و نیز استفاده همه روزه از هلیله با نبات کوبیده فرموده اند: وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یُقِلَّ نِسْیَانَهُ وَ یَکُونَ حَافِظاً فَلْیَأْکُلْ کُلَّ یَوْمٍ ثَلَاثَ قِطَعِ زَنْجَبِیلٍ مُرَبًّى بِالْعَسَلِ وَ یَصْطَبِغُ بِالْخَرْدَلِ مَعَ طَعَامِهِ فِی کُلِّ یَوْمٍ … : کسی که می خواهد فراموشی اش کم شود و حافظه اش قوی، هر روز سه تکّه زنجبیل پرورده با عسل بخورد و در هر روز با غذای خویش، چیزی که با خردل تهیِه شده باشد نیز میل کند.