قواعد درس هفتم از کتاب دوم دبیرستان ( انسانی ) :
مضارع مجزوم
فعل مضارع درصورتی مجزوم می شود که یکی ازادوات جزم دهنده ( ــْـ ) برسرآن درآید.
مانند : لَمْ یَضْحَکْ = نخندید لا تَکْتُبوا = ننویسید
علامتهای اعراب مضارع
اصلی : سکون « ــْـ » مانند : لَمْ یَذهَبْ : فعل مضارع مجزوم به سکون
مضارع مجزوم
فرعی : حذف نون مانند : لَمْ یَذْهَبا: فعل مضارع مجزوم به حذف نون
ادوات جازمه دودسته هستند : ۱- یک جزمی ۲- دوجزمی
ادوات یک جزمی حروفی هستندکه یک فعل مضارع را جزم می دهند و عبارتنداز : « لَمْ ، لَـمّا ، لای نَهی ، لام امر( امر بِاللّام ) » مانند : لَمْ یَأکُلْ ( نخورد) ، لَـمّایَأکُلْ ( هنوز نخورده است ) ، لاتَأکُلْ ( نخور ) ، لِـتَأکُلْ ( باید بخوری )
به ادوا تـی که دو فعل مضارع را جزم می دهند ادوات شرط گویند و عبارتند از : إنْ ( اگر ) مَنْ (هرکه ، هر کس ) ، ما ( هرچه ، هر چیز ) ، اَیْنَما ( هرجا )
مانند : اِنْ تـَـنْـصُــــــروا اَلـلّهَ یَـنْـصُــــــرْ کُمْ
ادات شرط فعل شرط مجزوم به حذف نون جواب شرط ومجزوم به سکون
نکته ی مهم۱ : جملات شرطی ازسه رکن تشکیل می شوند : ادوات شرط ، فعل شرط ، جواب شرط . مانند : إنْ تَـدْرُسْ تَـنٌجَحْ ( اگردرس بخوانی قبول می شوی )
نکته ی مهم۲ : اگرفعل شرط وجواب آن از افعال ماضی باشد ، بخاطرمبنی بودن فعل ماضی محلاًمجزوم می شود ولی ازنظرمعنا بصورت مضارع معنی می شود . مانند :
إنْ دَرَسْتَ نَجَحْتَ ( اگردرس بخوانی قبول می شوی ) ، دَرَسْتَ و نَجَحْتَ محلاًمجزوم هستند و دَرَسْتَ فعل ماضی است و در اصل فعل شرط می با شد ومحلاً مجزوم و نَجَحْتَ فعل ماضی است و در اصل جواب شرط می با شد ومحلاً مجزوم است .
اگر فعل مضارع درجواب فعل طلب ( امر ، نهی و … ) واقع شود مجزوم می گردد.
مانند : اُدْرُسْ تَــنْـجَـحْ ( در بخوان تا پیروز شوی )