نکات کنکوری کرم شناسی

شاخه کرم های گرد، نخی یا استوانه ای شکل ) Nemathelminths Phylum) این شاخه از کرم ها به نمات هلمنت ها یا Nemathelminths( نماتودها( یا کرم های نخی شکل یا استوانه ای یا گرد worm Round معروفند. Nema به معنی نخی شکل و Helminth به معنای کرم می باشد. نماتودها کرم هایی دراز با تقارن دو طرفه که طول آنها از ۱ میلیمتر تا بیش از ۱ متر متغیر است. بدن آنها بندبند نیست و دارای دستگاه گوارش کامل هستند. حفره عمومی بدن آنها از یک بافت مزوتلیوم Mesothelium پر شده است. برخی از انگل های این شاخه در تمام سیکل زندگی و برخی فقط بخش از سیر تکامل خود را به صورت انگلی می گذرانند. بدن این کرم ها استوانه ای کشیده و معموال در دو طرف بدن باریک و پیچ خورده است. بدن از ۴ الیه : ۱ .غشاء خارجی کوتیکولی سفید رنگ قابل انعطاف یا االستیک Elastic که سبب افزایش مقاومت پوست می شود. بر روی کوتیکول معموال خطوطی عرضی عمیق و خطوط طولی مشاهده می شود و این عامل سبب می شود که بدن کرم بندبند به نظر برسد. در برخی از نماتودها ، بر روی این الیه ، خار ، فلس و برجستگی و زوائدی )گاهی قسمتهایی از این الیه در بخش قدامی و یا خلفی کرم ضخیم تر و به شکل زائده دیده می شود که به آنها بال یا Alae می گویند که اگر این زائده ها در قسمت قدامی باشد آن را بال گردنی alae Cervical و اگر در خلف باشد آن را بال دمی یا alae Caudal می نامند. ممکن است در برخی از این کرم ها ، بال ها سراسر بدن را پوشش دهند.( دیده می شود. انتهای خلفی کرم نر در برخی از گونه ها توسعه بیشتری کرده و به شکل چتری برای جفت گیری یاBuras Copulatory پدید آورده است. عالوه بر این ، در برخی از گونه ها بر روی کوتیکول کرم برجستگی ها و فرورفتگی هایی به نام آمفید Amphids با نقش حسی و یا فازمید Phasmids با نقش گیرنده های شیمیایی و به صورت سلول های تک غده ای وجود دارد. آمفیدها را می توان دستگاه گیرنده عصبی کرم دانست و آمفیدهای قدامی از یک جفت زوائد کوچک جانبی در راس کرم تشکیل یافته اند که هر کدام دارای یک حفره است و ممکن است به شکل سوراخی و یا آنکه به شکل مارپیچ و یا مجرایی طویل به خارج باز شود. بیشتر نماتودها دارای یک جفت زائده دمی به نام فازمید که در پشت مخرج کرم واقع شدند ، هستند. در برخی دیگر از نماتودها برجستگی هایی در قسمت های راسی و دمی و گاهی در قسمتهای مختلف بدن دیده می شوند که به پاپی یا پاپیال Papillae موسوم اند. ۲ .طبقه زیر جلدی یا هیپودرم Hypodermis که متشکل از سلولهای اپیتلیالی و ترشح کننده کوتیکول است و قسمت عضالنی داخلی را می پوشاند. این بافت در چهار طرف بدن وارد حفره عمومی شده و به صورت ۴ طناب طولی در سراسر بدن قرار می گیرد. ۳ .الیه عضالنی که در زیر هیپودرم و متشکل از سلولهای قابل انقباض و انبساط جهت حرکت کرم است که در طول بدن دیده می شوند و اندازه و شکل و تعداد سلول های عضالنی در تقسیم بندی نماتودها بسیار با اهمیت است. ۴ .حفره داخلی که همان فضای موجود بین جدار عضالنی و دستگاههای داخلی می باشد . دیواره های این حفره توسط نسج مزانشیمی پوشیده شده است و در داخل آن مایع حاوی مواد غذایی و ترشحی کرم وجود دارد. دستگاه عصبی مرکزی نماتودها از یک حلقه عصبی که دور مری قرار گرفته و تعدادی گانگلیون و رشته های عصبی به آن متصل است ، تشکیل شده است. ۶ رشته عصبی بزرگ و ۶ رشته عصبی کوچک به صورت طولی در اطراف بدن کرم و در داخل طناب های زیر جلدی وجود دارند که رشته های بزرگتر در انتهای خلف کرم به هم می پیوندند. دستگاه ترشحی کرم در نماتودها متفاوت است و به طور کلی از دو مجرای اصلی که در قسمت قدامی بهم متصل شده و در ناحیه مری به خارج راه می یابند ولی در قسمت خلفی این دو مجرا مسدود شده و به خارج راه ندارند. سلولهای رنت در نماتودها نقش کلیه را ایفا می کنند. دستگاه گوارشی شامل دهان ، حفره دهانی ، حلق ، مری ، روده ،رکتوم و مخرج است. دهان ممکن است ساده و یا دارای برجستگی هایی لب شکل Lip که گاهی تعداد آنها ۲-۳ و یا بیشتر است ،باشد. در برخی گونه ها بر روی لبها ، پاپی و آمفید وجود دارد .حفره دهانی به شکل استوانه ای و یا نیم کروی و… که معموال از بافت کوتیکولی پوشیده شده ممکن است دارای ضمائم دندانی و کیتینی باشد. حلق دارای جدار عضالنی است. مری استوانه ای شکل و باریک و در تمام یا قسمتی از آن بافت عضالنی وجود دارد و قسمت خلفی آن ممکن است در برخی از گونه ها متسع شود و ایجاد بولب Bulb کروی کند. در گونه هایی که بولب مری وجود دارد محل اتصال بولب با قسمت باقیمانده مری تنگ تر می شود. مری در راسته تریکوریده آ Trichuroidea از یک ردیف سلول مخصوص به نام Stichocyte یا استیکوسیت )مشابه دانه های تسبیح( تشکیل شده است. در اطراف مری سه غده یا گانگلیون ترشحی که یک عدد پشتی و دو عدد جانبی شکمی هستند ، موجود است. روده به طور مستقیم و متشکل از سلولهای اپیتلیالی مسطح است که به رکتوم وصل می شود. مخرج معموال در سطح شکمی و در انتهای بدن قرار دارد. در کرم نر قسمتی از دستگاه تناسلی نر یا مجرای انزالی duct Ejaculatory در مکانی که مخرج کرم باز می شود ، همان جا باز می شود که این محل را کلوآک Cloaca نامیدند. شکل ۲۲ :ریخت شناسی عمومی نماتودها و اشکال متفاوت کرم های نماتود  دستگاه تولید مثل نر و ماده در دو جنس قرار دارند و کرم های نماتودی هرمافرودیت نیستند. البته استثنائاتی مانند زندگی کردن کرم نر در داخل بدن کرم ماده و یا بکرزایی یا Parthenogenetic وجود دارد. کرم نر معموال کوچکتر است.  دستگاه تناسلی کرم نر متشکل از یک یا دو بیضه لوله ای شکل باریک ، مجرای منی Spermoduct ، مجرای انزالی duct Ejaculatory ، فضای کلوآک ، یک یا دو اسپیکول Spicule ، در برخی نماتودهای نر گوبرناکولوم Gubernaculum ، و در بعضی دیگر عضوی به نام Telamon( در استرونژیلوئیدها( است.  گوبرناکولوم و تالمون عملکرد یکسانی دارند و برای هدایت حرکت اسپیکول ها به کار می روند. شکل ، تعداد و اندازه اسپیکول ها در تشخیص نماتودهای نر مهم و ابزار تشخیص است. پوست اندازی یا دگردیسی در مراحل زیستی نماتودها با پوست اندازی و تعویض الیه کوتیکول صورت می پذیرد.  دستگاه تناسلی ماده از ۱-۲ تخمدان لوله ای شکل ، مجرای تخمدان یا مجرای تخمی Oviduct ، زهدان یا رحم ، مهبل یا واژن ، سوراخ تناسلی یا والوا Vulva ، مخزن منی یا سمینال رسپتاکل ) از اتساع مجرای اتصالی زهدان و اویداکت بوجود می آی۴ )تشکیل یافته است. لوله های تشکیل دهنده مجرای تناسلی ماده معموال ۱-۲ عدد و بر روی هم پیچیده اند و طول آنها از طول بدن کرم بیشتر است. تخم ها در نماتودها دارای ۱-۲ جداره ، سطح صاف و یا دارای برجستگی ، در برخی دریچه دار است. محل زیست نماتودها متفاوت بوده و در لوله گوارش ، مجاری خونی ، غدد لنفاوی ، بافت ها و اندام ها و…. زندگی می کنند. نماتودها می توانند تخمگذار یا تخم زا Oviparous ، الرو زا یا زنده زا Larviparous یا Viviparous ، تخم زنده زا یا Ovoviviparous و…..باشند.  نماتودها می توانند در سیکل زندگی خود چندین میزبان )هتروگزون( یا یک میزبان )مونوگزون( باشند. بنابراین سیکل زندگی آنها می تواند مستقیم و یا با واسطه باشد. این کرمها معموال دارای ۴ مرحله الروی و یا دگردیسی هستند.  با توجه به عواملی همچون کثرت ، فراوانی و تنوع زیاد نماتودها ، بزرگترین رده سلسله جانوران بعد از حشرات ، تغییرات مداوم در محل طبقه بندی سیستماتیک آنها، انگلی بودن یا نبودن نماتودها و………. تقسیم بندی و طبقه بندی این کرم ها را مشکل ساخته است. و تقسیم بندی های مختلفی از جمله محل استقرار آنها در بدن میزبان ، شکل و مرفولوژی ، شکل مقطع مری ، آزاد زی یا انگل بودن و……….صورت گرفته است. مثالَ چیتوود Chitwood نماتودها را به دو دسته فازمیدیا Phasmidia و آفازمیدیا Aphasmidia تقسیم کرده است که در دسته اول اکثر نماتودهای آبزی و تعداد کمی نماتودهای انگلی جای گرفته اند. هر کدام از این دسته ها به نوبه خود به دسته های کوچکتری تقسیم می شوند که تنها تعداد کمی ار آنها از نظر پزشکی اهمیت دارند. طبقه بندی دیگری که برخی از محققان ازآن پیروی کرده اند کلیه نماتودها را بر اساس شکل مقطع مری به دو زیر رده میوسیرنگاتا Myosyringata و تریکوسیرنگاتا Trichosyrinigata تقسیم بندی کرده اند که در گروه اول مری عضالنی و مقطع آن سه سطحی و به شکل Y است . در دسته دوم مری نازک و موئی و مقطع آن مدور است. این زیر رده ها به نوبه خود با توجه به تفاوت های مرفولوژیکی به تقسیمات کوچکتری نیز طبقه بندی می شوند. تقسیم بندی نماتودهای آلوده کننده انسان بر اساس راه سرایت یا انتقال نیز امکان پذیر است اما مهمترین نوع طبقه بندی این کرم ها که بر حسب محل جایگزینی و استقرار معمولی کرم بالغ در بدن انسان صورت گرفته است و از نظر کرم شناسی پزشکی بسیار با اهمیت است به شرح زیر می باشد: ۱ .نماتودهای دستگاه گوارش و ضمائم آن مانند کبد ۲ .نماتودهای خونی و بافت ۳ .نماتودهای انگلی حیوانات که مرحله الروی آنها برای انسان بیماریزا می باشد.  نماتودهای دستگاه گوارش به چندین خانواده مهم زیر تقسیم بندی می شوند: Family Ascaridae آسکاریده خانواده. ۱ Family Ancylostomidae آنکیلوستومیده خانواده. ۲ Family Oxyuridae اکسیوریده خانواده. ۳ Family Strongylidae استرونژیلیده خانواده. ۴ Family Strongyloididae استرونژیلوئیدیده خانواده. ۵ Family Trichostrongylidae تریکواسترونژیلیده خانواده. ۶ Family Trichuridae تریکوریده خانواده. ۷ ۸ .خانواده تریشنه لیده Trichinellidae Family Family Merithoidae مریتوئیده خانواده. ۹ Family Rhabditidae رابدیتیده خانواده. ۱۱ Family Cephalobidae سفالوئیده خانواده. ۱۱ ۱۲ .خانواده تیلن شیده Tylenchidae Family Family spiruridae اسپیروریده خانواده. ۱۳ Family Physaloptridae فیزالوپتریده خانواده. ۱۴ Family Singamidae سینگامیده خانواده. ۱۵  خانواده های ردیف ۹ الی۱۵ به صورت تصادفی و به ندرت باعث آلودگی انگلی انسانی می شوند و از اهمیت به نسبت کمتری برخوردارند.  خانواده آسکاریده کرم هایی استوانه ای و بزرگ با کوتیکول صاف ، دارای دهان سه لبه واضح و فاقد کپسول دهانی یاcapsule Buccal ، مری استوانه ای و بدون بولب یا کیسه اتساعی ، عضو تناسلی کرم نر از دو اسپیکول مساوی و در بعضی از آنها یک گوبرناکولوم تشکیل یافته وجود دارد. تخم کرم کروی شکل و دارای برجستگی هایی پستانی شکل و به رنگ قهوه ای می باشد. از ویژگیهای مهم کرم های این خانواده وجود یک حلق عضالنی است. از انگل های مهم این خانواده که برخی در سراسر دنیا نیز دیده می شوند می توان به گونه های زیر اشاره کرد: ۱ .آسکاریس لومبریکوئیدس ۲ .توکسوکارا کانیس ۳ .توکسوکارا کاتی ۴ .الگوشیالسکاریس ۵ .گونه های آنیزاکیس آسکاریس لومبریکوئیدس lumbricoides Ascaris  به نام کرم حلقوی بزرگ روده نامیده می شود و در سال ۱۷۵۸ توسط لینه نامگذاری شد. داروین در سال ۱۸۲۳ ثابت کرد که تخم حاوی الرو در روده کوچک باز می شود و استوارت Stewart در سال ۱۹۱۶ ضرورت مهاجرت ریوی الرو این کرم را برای بالغ شدن در بدن انسان نشان داد. این کرم شایعترین کرم انگلی انسان پس از اکسیور یا کرمک است و در اکثر نقاط دنیا بخصوص در مناطق گرمسیری ، روستاها و کشورهای در حال توسعه و فقر تسهیالت بهداشتی شایعتر است. فاقد میزبان واسط و تنها انسان میزبان نهایی است.  کرمی استوانه ای با انتهای قدامی و خلفی باریکتر از بدن ، به رنگ سفید شیری مایل به صورتی و روی غشاء آن خطوط عرضی ظریفی دیده می شود. از رده فازمیدیا می باشد. طویل ترین نماتود انگلی روده انسان است که طول آن به ۲۱-۳۵ سانتیمتر و عرض ۴-۶ میلیمتر می رسد. کرم نر کمی کوچک تر و به طول ۱۵-۳۱ سانتیمتر و به عرض ۲-۴ میلیمتر )در عریض ترین قسمت کرم( است که در قسمت انتهایی دارای خمیدگی به طرف شکم است. سر کرم دارای سه لب واضح است که یک عدد آن در پشت و دو عدد دیگر در قسمت جانبی شکمی قرار دارند .  انتهای دستگاه گوارش یا رکتوم در کرم ماده مستقیما به مخرج ختم می شود درحالی که در کرم نر وارد کلوآک می گردد.  سوراخ تناسلی کرم ماده در خط وسط سطح شکمی در یک سوم طول و در طرف قدامی بدن قرار گرفته است. کرم نر دارای دو اسپیکول مساوی و فاقد گوبرناکولوم است.  تخم بارور حالت کروی شکل کشیده تا بیضوی و به اندازه ۷۱-۷۵ میکرون طول در ۳۵-۵۱ میکرون قطر و از متشکل از ۴ الیه داخل به خارج : ۱٫توده سلولی مرکزی کروی شکل دانه دار که در دو قطب تخم بوسیله یک فضای نیم هاللی از غشاء داخلی مجزا می شود ۲٫یک غشاء داخلی نازک غیر قابل نفوذ ۳ .یک الیه بی رنگ و کلفت با دو سطح درونی و بیرونی کامال صاف و ۴ .خارجی ترین الیه که از ماده آلبومین با برجستگی های پستانی شکل تشکیل شده است و کاربرد حفاظتی دارد. تخم غیر بارور که بدون حضور کرم نر بوجود می آید متشکل از یک توده گلوبوالر نامرتب و معموال باریک تر و کشیده تر از تخم بارور است. هر دوی این تخم ها قبل از خروج با مدفوع، در داخل روده به علت وجود صفرا به رنگ قهوه ای در می آیند.  کرم بالغ که در روده باریک انسان زندگی می کند روزانه و به طور میانگین ۲۱۱ هزار تخم می گذارد. تخم برای تقسیمات داخلی و رشد نهایی مدتی را باید در شرایط مساعد و بیرون از بدن میزبان سپری کند . به علت پوشش مقاوم ، تخم به سرما و خشکی مقاوم بوده و در دمای ۲۲-۲۳ درجه سانتیگراد و در ۹-۱۳ روز اولین مرحله الروی شکل می گیرد. ۷ روز بعد ، اولین دگردیسی )مولت ، اکیداسیون، پوست اندازی ، متامورفیس، متاستازیس( صورت می گیرد که پس از آن تخم دارای الرو مرحله دوم یا رابدتیوئید است که این الرو آلوده کننده می باشد. تخم حاوی این الرو آلوده کننده ماه ها وگاهی سالها در داخل خاک زنده می ماند. آلودگی انسان با خوردن سبزیجات ، آب ، مواد غذایی و تماس با خاک آلوده )بیشتر در اطفال( به تخم ایجاد می شود. تخم باز شده در دوازدهه و الرو آزاد شده از آن در داخل مخاط روده فرو رفته و خود را به مویرگ های روده بند یا عروق لنفاوی رسانده و همراه خون از کبد می گذرد و از طریق سیاهرگ اجوف تحتانی به داخل بطن راست قلب می رسد و از آنجا از طریق عروق ریوی خود را به حبابچه های ریوی رسانده و در آنجا به رشد خود ادامه میدهد و در حدود ۱۱ روز دوباره دگردیسی می کند که الرو مرحله چهارم را بوجود می آورد که این الرو خود را به نایچه ها رسانده و با حرکت فعال خود و همچنین با حرکت و جریان خلط خود را به حلق می رساند و سپس بلعیده می شود و در روده آخرین دگردیسی انجام می شود و الرو تبدیل به کرم بالغ نر یا ماده می گردد. این پروسه ۸-۱۲ هفته به طول می انجامد. مهاجرت الرو از روده به ریه و بازگشت آن به روده را مهاجرت ریوی نامیده اند. شکل ۲۲ :سیکل زندگی آسکاریس لومبریکوئیدس  آلودگی و بیماری ناشی از آسکاریس را آسکاریدوز یا آسکاریازیس Ascariasis می گویند که در دو مرحله مهم مهاجرت الروها و بلوغ کرم عوارضی را بر جای می گذارد. حدود ۱ میلیارد و ۴۷۱ میلیون نفر در جهان آلوده به این کرم هستند.  ازجمله عوارض ایجاد شده در مرحله مهاجرت از کبد، عروق و ریه : ارتشاح سلول های ائوزینوفیلی همراه با گرانولوما در اطراف الرو ، تورم و التهاب عروق ، واکنش حساسیتی ریوی ، پنومونی آسکاریسی در ریه )بصورت اشکال در تنفس یا دیسپنیا Dyspnea ، آسم ، سرفه خشک یا همراه با خلط، رال های واضح ریوی به صورت موزیکال و خس خس و یا رال های خشن ، تب خفیف یا شدید ۴۱ درجه ، ائوزینوفیلی شدید و زودگذر ( ، سندرم لوفلر Loeffler syndrome ، گاهی وجود بلورهای شارکوت – لیدن و الرو در خلط ، تنگی نفس وکهیر پوستی و…. را می توان نام برد. در مرحله بلوغ کرم در روده می توان به : سوء هاضمه و سوء تغذیه بر اثر ازدیاد کرم ، دردهای شکمی ، تب ، استفراغ و تهوع ، بی اشتهایی و گاهی تحریک عصبی ، انسداد روده و……..اشاره کرد . در اثر مهاجرت نابجای کرم در سایر احشاء بدن گاهی آبسه های کبدی و لوزالمعده ، آپاندیسیت ، فرورفتگی روده ها در داخل هم یا Volvulus و ایجاد فتق مغبنی ) کشاله ران( ، یرقان و تورم صفاق ، عالئم عصبی ) تشنج ، مننژیسم و خواب آشفته و سائیدن دندانها روی هم یا دندان قروچه در موقع خواب( ، پانکراتیت حاد ، پریتونیت و گاهی سوراخ شدن روده، درد ناگهانی و پیچش شکم ، انسداد مجاری صفراوی و…. مشاهده می شود.  مواردی از بیماری در اثر استقرار کرم در تیروئید ، تیموس ، طحال ، گوش میانی ، مغز ، بطن راست ، پانکراس ، صفاق ، لوزالمعده ، کبد و مجاری صفراوی و….. دیده شده است.  تشخیص بیماری با آزمایش و مشاهده تخم در مدفوع )روش کاتو-کاتز( ، سونوگرافی و عکسبرداری اشعه X ، گاهی وجود الرو بلورهای شارکوت- لیدن در خلط و…. و درمان بیماری با ترکیبات لوامیزول ، مبندازول ، آلبندازول ، فلوبندازول و جراحی صورت می پذیرد. آلودگی در بسیاری از کشورهای دنیا مانند سوئیس ، عربستان سعودی ، یوگسالوی ، پرتغال ، برمه ، هند ، سوریه ، اندونزی ، بنگالدش و…..دیده شده است. در ایران آلودگی به این کرم شایعترین آلودگی کرمی گزارش شده است. عوامل موثر بر اپیدمیولوژی بیماری که رابطه مستقیم با آلودگی دارند شامل: سن )بیشتر اطفال( ، جنس ، عادات و رسوم و شغل ، شدت آلودگی با افزایش کرم ، استفاده از کود های انسانی ، مقاوم بودن تخم کرم و…… است. پیشگیری و مبارزه با انگل و بیماری را می توان با درمان همگانی ، بهسازی محیط ، رعایت و آموزش موازین بهداشتی ، عدم استفاده از کودهای انسانی ، تهیه آب و غذا و سبزیجات سالم و……….تا حدودی به نتیجه رساند. عدم تماس اطفال با خاک آلوده نقش مهمی در پیشگیری آنها دارد چرا که این بیماری از دسته بیماریهای منتقله از خاک محسوب می شود. گونه ای دیگر از آسکاریس که مشابه آسکاریس انسانی ولی با بیولوژی متفاوت که ممکن است تخم آن توسط انسان بلعیده شود ، در خوک به نام آسکاریس سئوم ssuum Ascaris می باشد که در افراد با تماس نزدیک با خوک دیده شده است. یک مورد اپیدمی آسکاریس خوک از ژاپن گزارش شده است. عوارض ریوی و روده ای و دیگر احشاء ازآن دیده شده است. آسکاریس احتماال در انتقال تک یاخته دهانی دی آنتامبا فراژیلیس به انسان نقش دارد. کرم بالغ آسکاریس در اثر مهاجرت ممکن است از طریق دهان یا بینی خارج شود. از آنجائیکه تخم آسکاریس برای رشد بایستی مدتی را در شرایط مطلوب دمایی و مکانی در محیط بیرون مانند خاک سپری کند بنابراین مدفوع تازه بیماران نمی تواند به فاصله کم زمانی آلوده کننده باشد. ۱ .توکسوکارا کانیس )آسکاریس سگ( canis Toxocara توکسوکارا کانیس که آسکاریس روده سگ است در تمام نقاط دنیا گزارش شده است و کرمی است که نر آن به طول ۴-۶ سانتیمتر و کرم ماده به طول ۵٫۶-۱۱ سانتیمتر است. کرم نر ت. کانیس دارای دو اسپیکول مساوی است )مانند آ. لومبریکوئیدس(. کرم دارای یک جفت بال یا برجستگی گردنی است که طول آنها از قطرشان بیشتر و در فاصله زیادی از انتهای سر قرار دارند. تخم کرم کروی ، بیضوی و یا تخم مرغی شکل به ابعاد ۸۵ در ۷۵ میکرون و دارای غشاء خارجی با فرورفتگیهایی است.  سیر تکامل انگل در سگ به ۴ طریق انجام می گیرد : ۱ .روش انتقال مستقیم که در آن تخم حاوی الرو رابدیتوئید )مرحله دوم( این انگل وارد روده گشته و در آنجا آزاد می شود و پس از مهاجرت ریوی و بازگشت به روده کوچک بالغ می شوند. ۲ .در این روش الرو از طریق جفت وارد ریه جنین می شود و در موقع تولد مقداری از الروها از ریه وارد روده شده و در آنجا بالغ می شوند یعنی عمر کرم مساوی عمر سگ نوزاد است . امکان مرگ و میر توله سگ ها بر اثر شدت عفونت در این سیکل زیاد است. ۳ .آلودگی سگ ماده از طریق لیسیدن و تمیز کردن توله خود که از راه جفت آلوده شده است.۴ .این راه که از اهمیت بیشتری برخوردار است از طریق وجود میزبان واسط موش که تخم حاوی الرو را می بلعد و سگ با خوردن موش آلوده مبتال می گردد . ابتالی انسان به توکسوکارا از طریق سبزی های آلوده به تخم انگل ، تماس با سگ ، خاک خوری می باشد . این آلودگی از دسته بیماریهای منتقله از حیوانات است . عالئم بیماری در انسان شامل : ضایعات پوستی ، کهیر ، اگزما ، خارش و هیپرائوزینوفیلی شدید….می باشد.  آلودگی سگ ها به این انگل در کشورهای پیشرفته نیز گزارش شده است . در ایران در بین سگ های ولگرد و شغال های ناحیه شمال کشور دیده شده است. شکل ۲۲ :سیکل زندگی توکسوکارا کانیس ۲ .توکسوکارا کاتی) آسکاریس گربه ( cati Toxocara  این کرم همانند گونه قبلی در اکثر نقاط دنیا دیده شده است. کرم نر به طول ۵-۶ سانتی متر و کرم ماده ۴-۱۲ سانتیمتر است. کرم دارای یک جفت باله گردنی که به شکل قلب بوده و طول هر کدام حدود سه برابر عرض آن است.  تخم آن شبیه توکسوکارا سگ ولی با ابعاد کوچکتر ۶۵ در ۷۵ میکرون بوده و فرورفتگی های پوسته تخم ریزتر هستند. سیر تکامل مشابه گونه قبلی است ولی انتقال از راه جفت در این انگل دیده نشده است. آلودگی انسان به مرحله الروی و کرم بالغ از گونه قبلی بیشتر گزارش شده است. در ایران در مدفوع و استفراغ ۴ کودک دیده شده است. شکل ۲۲ :میکروگراف الکترونی از سر کرم توکسوکارا کاتی و باله های گردنی آن )Lagochilascaris minor( مینور الگوشیالسکاریس. ۲ این کرم به طور طبیعی انگل روده باریک نوعی پلنگ به نام نبولوسا فلیکس felix Nebulosa و گربه وحشی است .  آلودگی انسانی به این انگل در جزایر هند غربی و گینه و جنوب آمریکا ، برزیل ،آمازون کلمبیا ، مکزیک ، بولیوی و… دیده شده است.  طول کرم نر ۶ میلیمتر و عرض آن کمتر از نیم میلیمتر و طول کرم ماده ۱۵ میلیمتر و عرض آن نیم میلیمتر است . این کرم فاقد بال گردنی بوده ولی در کنار بدن از ناحیه سر ، خط باریکی شروع می شود که تا قسمتهای انتهایی بدن ادامه می یابد.  از عالئم بیماری ناشی از این کرم تومورهای سفت در زیر پوست به اندازه چند سانتیمتر و حاوی تخم و کرم ،تومور در ناحیه گردن گوش و پشت گوش نیز دیده شده است. درمان با تیابندازول و ایورمکتین موثر است.  یک مورد مجرای آبسه ای در فک یک بیمار در برزیل در اثر مصرف گوشت خام خرگوش و خوک وحشی دیده شد. شکل ۲۲:گردن بیمار مبتال به الگوشیالسکاریس بعد از درمان با تیابندازول )Anisakise spp( آنیزاکیس انواع. ۲  گروهی از نماتودها هستند که جزء آسکاریده ها بوده و کرم های بالغ معموال در جدار معده پستانداران که از ماهیان تغذیه می کنند دیده می شود. الرو آنها سبب آلودگی در انسان می شود.  آلودگی در ژاپن با گونه آنیزاکیس فیزه تریس physeteris.A و مواردی دیگر از کره و چند کشور خاور دور ، انگلستان ، آمریکا ، فرانسه ، سیسیل ،شیلی ، کالیفرنیا و… گزارش شده است.  الرو آن در روده یا معده انسان جایگزین می شود ولی هیچگاه بالغ نمی شود. الرو مخاط روده را سوراخ کرده و وارد الیه های عضالنی و از آنجا وارد روده بند و گاهی لوزالمعده می شود. رسیدن الرو به خارج از روده ۱۲ ساعت طول می کشد.  عالئم و عوارض بیماری عبارتند از : تهوع و استفراغ که گاهی همراه با خون و درد شکم است ، عالئم آلرژیک مانند کهیر و آنافیالکسی )بر اثر جایگزینی الرو( ، تب ، انسداد روده ) در اسپانیا دیده شده است( ، گاهی انگل در زبان نیز مستقر می شود.  آنیزاکیازیس Anisakiasis بر اثر گوشت ماهی خام یا نیم پز آلوده به الروهای آنیزاکیس سیمپلکس simplex Anisakise و سودوترانوا دسیپینس decipiens Pseudoterranova ایجاد می شود.  تشخیص نوع حاد بیماری با انجام اندوسکوپی و یا بیوپسی معده و روده یا مشاهده الرو در استفراغ بیمار صورت می گیرد ولی تشخیص نوع مزمن مشکل است. روش سرولوژی Immunoprecipitation و نیز گاستروسکوپی و سونوگرافی کمک کننده است. درمان بیماری با مبندازول است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *