برای خرید محصول فوق ، روی دکمه خرید زیر کلیک کنید .
استفاده از ژنتیک برای تکمیل شجره نامه افراد
خون ما حاوی اسرار مربوط به ما است. ژنوم انسان ها ۹/۹۹درصد عیناً مثل هم است. ما انسان ها خیلی بیش از اینکه فرق داشته باشیم شبیه هم هستیم. اما همان مقدار کم (۱/۰درصد) است که شواهدی از گذشته ما دارد. در سال های اخیر که پاره ای شرکت ها عزم خود را جزم کرده اند تا سابقه فامیلی افراد را از طریق آزمایش های ژنتیک روشن کنند، ده ها هزار تن DNA خود را با نمونه گیری از مخاط داخلی گونه هاشان در اختیار این شرکت ها قرار داده اند تا اطلاعات کامل تری در مورد سابقه خود بیابند. پسرعموهای از هم دور افتاده یکدیگر را پیدا کرده اند و افسانه های مربوط به خانواده ها دوباره زنده شده است. بنت گرینسپان رئیس قسمت مربوط به « DNAشجره خانوادگی» یک شرکت آزمایش کننده با ۵۲هزار مشتری معتقد است که «هر چند ۶ سال پیش واژه شجره شناسی ژنتیک بی معنی و مهجور بود اما امروزه علاقه شدیدی در بین مردم ایجاد شده است.»
همزمان با تلاش افراد برای یافتن سابقه خانوادگی خود، متخصصان ژنتیک جمعیت نیز داستان مفصل تری از نوع بشر را روایت می کنند. رد نیاکان ما، یعنی یک «آدم و حوای» ژنتیکی، در آفریقا پیدا شده و نمونه های کنجکاوی برانگیز دیگری از نیاکان اولیه ما نیز در نقاط مختلف گیتی کشف شده اند. گروهی از دانشمندان دریافته اند که ۴۰ درصد یهودیان اشکنازی فقط از ۴ زن پدید آمده اند، گروه دیگری گزارش می دهند که یکی از هر ۵ مرد در شمال غربی ایرلند از یک سپهسالار نامور در قرن پنجم پدید آمده اند. کوشش بلندپروازانه و تلاشی دیگر در این راستا، پروژه ژن نگاری ۴۰ میلیون دلاری «انجمن نشنال ژئوگرافیک» است که هدفش جمع آوری ۱۰۰ هزار نمونه DNA از بومیان سراسر دنیا طی ۵ سال آینده است. ولز مدیر این پروژه، هدف آن را ردیابی اصل و نسب و تبار نژاد انسانی از امروز به گذشته های دور و پیدا کردن سرمنشاء، یا گونه های اولیه آن برای ساخت «یک موزه مجازی» از تاریخ بشر عنوان می کند.
تست ژنتیک چگونه کار می کند؟ DNA موجود در هر یک از سلول های ما نه تنها رنگ چشم ما را تعیین می کند بلکه حاوی اطلاعاتی از نیاکان ما نیز هست. ژنوم یک کودک مجموعه ای از مواد ژنتیکی است که از پدر و مادرش به او رسیده است. تنها دو قسمت ژنوم دست نخورده می مانند و تحت تاثیر همتای DNA قرار نمی گیرند: کروموزم Y (که از پدر به پسر می رسد) و DNA میتوکندریایی (که از مادر هم به پسر و هم به دختر می رسد). گاه گاه، در این مناطق جهش هایی صورت می گیرد که باعث ترتیب های خاص A, G, C و T می شود و به عنوان نشانه های شجره شناسی به کار می روند که ارتباطاتی با گذشته را نشان می دهد. این ارتباطات نه تنها به پدر و مادر، بلکه به جایی که زندگی می کرده اند نیز مربوط می شود. با پرداخت ۱۰۰ دلار به کمپانی آزمایش گیرنده و با نمونه گیری از طریق خراش کوچکی که به داخل گونه خود می دهید، ترتیب نقشه DNA شما داخل الگوی ژنتیکی خودتان که هاپلوتایپ (haplo type) نامیده می شود نشان داده می شود، سپس به شما می گوید که از کدام «هاپلوگروپ (haplo group) یا شاخه اصلی شجره نامه انسانی پدید آمده اید.
به کمک هاپلوتایپ ها، تبارشناسان امروزه می توانند به پروژه های «نام خانوادگی» در اینترنت ملحق شوند. این گروه های آن لاین به افراد اجازه می دهند که ژنوم های خود را با یکدیگر مقایسه کنند. در جایی که تشابهی می یابید، قادر خواهید بود به شاخه «شجره خانوادگی» خود وصل شوید. آیا به دنبال خانواده هایی که نام فامیل شما را ندارند می باشید؟ می توانید در بین شرکت های آزمایش کننده خصوصی یا در بانک های اطلاعات عمومی مانند سازمان ژنتیکی مولکولی سورنسون که توسط جان سورنسون تاسیس شد، جست وجو کنید. این سازمان بیش از ۶۰ هزار نمونه DNA را جمع آوری کرده و دست به کار تهیه جدول های آبا و اجدادی شده است. «در نهایت قادر خواهید بود که با جست وجو در بانک اطلاعاتی، اقوامی که حتی اسم شان را نشنیده و از وجودشان اطلاعی ندارید، پیدا کنید.»
علم همچنین قادر است رشته های ارتباط با فرهنگ باستانی و حتی میراث مذهبی را افشا کند. به دکتر کارل اسکورسکی از بچگی گفته شده بود جزء «کاهنان» است. یعنی اعقاب برادر موسی هارون که روحانیون عالی رتبه یهودی به حساب می آمدند. روزی در کنیسه ای نشسته بود که متوجه «کاهن» دیگری شد که مشغول خواندن تورات بود و هیچ چیزش شبیه او نبود. «او یک مردی یهودی بود که اجدادش از آفریقای شمالی بودند، در حالی که من یک یهودی با نیاکانی از اروپای شمالی هستم.» این مسئله ذهن اسکورسکی، از موسسه تکنولوژی تکنیون- اسرائیل را به خود مشغول کرد. «اگر او چنان سابقه ای و من چنین سابقه ای دارم، پس احتمال زیاد دارد که نشانه های مشترکی از کروموزوم Y داشته باشیم.» به راستی آیا تاریخچه شفاهی که از کاهن پدر به کاهن پسر می رسد، در کروموزوم Y آنان نیز نشان داده شده است؟ بعد از مطالعه نمونه های DNA، اسکورسکی با کمک همر از دانشگاه آریزونا و همکارانش در دانشگاه لندن یک شاخص ژنتیکی مشترک میان کاهنان در او پیدا کردند.
تحقیقات تیمی بین المللی از محققین را روانه آفریقا کرد، جایی که دانشمندان افراد قبیله لمبا، (گروهی که باور داشتند از سرزمین «انجیلی یهودیه» آمده اند) را آزمایش کردند. برخی از DNAهای آنها با شاخص ژنتیکی کاهنی همخوانی داشت. اسکورسکی می گوید: «ما سابقه پدری یکسان داریم.» در سال ۲۰۰۱ پدر بیل سانچز یک کشیش کاتولیک رومی در نیومکزیکو، کشف کرد که او هم دارای همین شاخص ژنتیکی است. شجره تاریخی یهودی سانچز به اسپانیا برمی گردد (ولی مادرش بومی آمریکایی است). امروزه او تصویری از نیاکان مسیحی و یهودی خود بر روی دیوار دارد، در ماه نوامبر به اسرائیل سفر کرد.
اما علم نیز کاستی های خود را دارد. از آنجا که محققین هیچ DNA واقعی از افرادی مانند چنگیزخان در اختیار ندارند، ثابت کردن این که افرادی اعقاب مستقیم این چهره های تاریخی معین اند یا نه، تقریباً ناممکن است.
آزمایش ریشه های تاریخی از طریق کروموزوم Y و DNA میتوکندریایی نیز محدودیت های جدی دارد: این راه فقط مسیر مستقیم بین شما و پدر و مادرتان را روشن می کند نه ردپاهای مربوط به نیاکان در سایر ژنوم های شما را. هنک گریلی از دانشگاه استانفورد می گوید کافی است ۱۰ نسل عقب روید تا تعداد اجداد شما به ۱۰۲۴ یعنی ۲۱۰ برسد. در این حالت «کروموزوم Y شما ممکن است از ژاپن باشد، DNA میتوکندریایی شما از مکزیک و همه بقیه ۱۰۲۲ نیاکان باقیمانده شما از سوئد.» گریلی نگران است که مشتریان این آزمایش های ژنتیک به طور کامل نفهمند که چه چیزی را به دست می آورند. یک شرکت، دنبال شاخص هایی غیر آنچه روی کروموزوم Y و DNA میتوکندریایی است، می گردد. سپس آنها را در چهار نقطه دنیا روی نقشه ترسیم می کند(آفریقای غربی، اروپا، آسیای شرقی و آمریکا). اما واقعیت این است که درصدها تخمینی اند نه واقعی. بعضی دانشمندان نگرانند که این آزمایشات جنبه سرگرمی پیدا کنند، یا اینکه مردم عادات و شخصیت را به نژاد مرتبط کنند، ایده ای که در گذشته تاریخ به شدت تکذیب شده است. بیشترین و مهیج ترین نتایج از تحقیقات برای کل نوع بشر به دست می آید نه یافته های شخصی در مورد افراد. با استفاده از مشخصه های DNA و محاسبات ریاضی زمان _ ساعت محققان اولین نیاکان ما را مشخص کرده اند. دانشمندان می گویند که با استفاده از کروموزوم Y و DNA میتوکندریایی، می توانند اولین زن قابل شناسایی را به ۱۵۰هزار تا ۲۵۰ هزار سال پیش، و اولین مرد قابل شناسایی را به ۶۰هزار تا ۱۰۰هزار سال قبل بازگردانند. تا قبل از آزمایش های DNA، بحث دانشمندان این بود که آیا اولین انسان ها در آفریقا شکل گرفتند یا در مناطق دیگری در روی کره زمین؟ آخرین یافته ها این تئوری را تقویت می کند که انسان ها از گروه های کوچک انسانی در آفریقا به وجود آمده اند. اما کی آن گروه از مسافران آن قاره را ترک کردند؟ با چه کسانی برخورد کرده و در آمیختند؟ آیا اقدامات تاریخی بزرگی مثلاً حمله اسکندر به آسیای میانه، تاثیرات ژنتیک هم با خود به جا می گذارد؟ اینها پرسش هایی است که تیم تحقیقی نشنال جئوگرافیک امیدوارند بتوانند به آن پاسخ گویند. طرح نشنال جئوگرافیک سال گذشته با همکاری IBM شروع شد. این طرح مردم را به تست DNA تشویق می کند و در حال حاضر افراد بیش از ۱۰۰هزار کیت نمونه برداری را به قیمت هر کیت۹۵/۹۹ دلار خریداری کرده اند. اما هدف جمع آوری نمونه هایی از جوامع بومی در سراسر دنیا است که DNA آنها می تواند اشاره ای به اصل و نسب و مهاجرت های جمعی انسان ها باشد و برای انجام آن باید سریع بود، قبل از این که جوامع آسیب پذیر بمیرند یا خانه و کاشانه خود را ترک کنند.
آزمایش های اولیه هم اکنون در آفریقای جنوبی شروع شده است، جایی که در آنجا دکتر هیملا سودیا به جمع آوری نمونه های خون از یک جامعه کوچک از قبیله سن پرداخته است. به لحاظ ژنتیکی، «سن» از قدیمی ترین جوامع بشری در روی کره زمین است و می تواند یک ارتباط مستقیم کروموزومی به اولین انسان ها داشته باشد. فی تونگ وا ۲۸ ساله یکی از اولین متقاضیان بود: «راجع به ژن ها خیلی شنیده بودم و همچنین راجع به یک پروژه عظیم انسانی که به تحقیق درباره سرمنشاء آدمیان می پردازد. برایم خیلی جالب بود که در این پروژه شرکت کنم. امیدوارم بتوانم فرهنگ خود را زنده کنم.»
پاییز گذشته، ولز ۵۰۰ نمونه خون، سرسوزن، پنبه های الکلی، لوله های آزمایش حاوی خون و نمونه های مخاطی لایه برداری از گونه ها را به چاد برد که یکی از اولین مناطق برای انجام آزمایش است، جایی که او ۳۰۰ نمونه DNA را از شهرها و روستاها در سراسر کشور جمع آوری کرد. ۳۵ تا ۴۰ تای آنها از جامعه منزوی «لال» آمدند که جمعیت آنها کمتر از ۷۵۰ نفر بود و جامعه ای رو به زوال است. ولز از این می ترسد که این جامعه طی ۱۰ تا ۳۰ سال آینده منقرض شود، و DNA ارزشمند و زبان باستانی خود را نابود کرده و با خود ببرد. اطلاعاتی که می توانست نشانه های حیاتی در مورد اولین انسان هایی که حدود ۴۰ هزار سال قبل در آفریقای مرکزی به دنیا آمدند را در اختیار ما بگذارد. ما می توانیم با DNA بسیاری از این رمز و رازها را بگشاییم و به گذشته معنا دهیم.
البته همه از این طرح ژن نگاری حمایت نمی کنند. گونه های بومی سهم خود را از جوامع داشته اند و هنوز بسیاری به فرهنگ حاکم مشکوک اند و نگران این اند که خون شان را با اطلاعاتی که در آن است به این سو و آن سو ببرند. دبورا هری رئیس گروه حامی «شورای استعمار زیستی مردمان بومی» در آمریکا نامه سرگشاده ای را روی وب سایت اش قرار داده است و با این طرح مخالفت کرده است و چنین می گوید که تا به حال هزار نفر آن را امضا کرده اند. ولی برخی از اعضای قبیله سی کنک وامپانواک (در ماساچوست) از قبل تحت آزمایش قرار گرفته اند. مایکل مارکلی رئیس قبیله می گوید «ما سابقه تاریخی خود را در آفرینش داریم، ولی یک داستان دیگر مانده که باید گفته شود و آن همان چیزی است که دقیقاً در درون هر یک از ماست.» ولز می گوید که نگرانی بومی ها را درک می کند ولی او متوجه شده است که وقتی که جزئیات شرح داده شوند، علاقه این افراد به انجام آزمایش جلب می شود «جالب است که هر کس بداند که حامل اسنادی تاریخی در درون سلول های خود است» دانشمندان اکنون با کمک هم دارند جلد اول این تاریخ را بازسازی می کنند.