وَ مِنْ کَلام لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ
از سخنان آن حضرت است
] قالَهُ لِلاَْشْعَثِ بْنِ قَیْس. وَ هُوَ عَلى مِنْبَرِ الْکُوفَهِ یَخْطُبُ، فَمَضى فى بَعْضِ کَلامِهِ
به اشعث بن قیس. امام بر منبر کوفه سخنرانى مى فرمود، در ضمن گفتارش مطلبى عنوان کرد که
شَىْءٌ اعْتَرَضَهُ الاَْشْعَثُ فَقالَ: یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ هذِهِ عَلَیْکَ لاَ لَکَ.
اشعث بر آن حضرت اعتراض نموده، گفت: یا امیرالمؤمنین این مطلب به زیان توست نه به سودت.
فَخَفَضَ عَلَیْهِ السَّلامُ اِلَیْهِ بَصَرَهُ ثُمَّ قالَ: [
امام نگاهش را به او دوخت و فرمود:
ما یُدْریکَ ما عَلَىَّ مِمّا لى؟ عَلَیْکَ لَعْنَهُ اللّهِ وَلَعْنَهُ اللاّعِنینَ،
تو را به سود و زیان من چه کسى خبر داد؟ لعنت خدا و لعنت کنندگان بر تو باد،
حائِک ٌ ابْنُ حائِک مُنافِقٌ ابْنُ کافِر! وَ اللّهِ لَقَدْ اَسَرَکَ الْکُفْرُ مَرَّهً
اى بافنده پسر بافنده، منافق کافرزاده! به خدا سوگند یک بار در زمان کفر اسیر شدى
وَ الاِْسْلامُ اُخْرى، فَما فَداکَ مِنْ واحِدَه مِنْهُما مالُکَ وَلاحَسَبُکَ.
و بار دیگر در اسلام، و در هر مرتبه نه ثروتت تو را سودى داد و نه تبارت به دادت رسید.
وَ اِنَّ امْرَءاً دَلَّ عَلى قَوْمِهِ السَّیْفَ، وَ ساقَ اِلَیْهِمُ الْحَتْفَ لَحَرِىٌّ اَنْ
مردى که عشیره خود را به دم شمشیر بسپارد، و مرگ را به سوى آنان آنان کشاند حق اوست که
یَمْقُتَهُ الاَْقْرَبُ، وَلایَأْمَنَهُ الاَْبْعَدُ.
نزدیکانش با او دشمنى ورزند، و بیگانگان از او ایمن نباشند.
اَقولُ: یُریدُ علیه السّلام اَنَّهُ اُسِرَ فِى الْکُفْرِ مَرَّهً وَ فِى الاِْسْلامِ مَرَّهً. وَ اَمّا قَولُهُ
مى گویم:مقصود امام این است که اشعث یک بار در کفر و باردیگر در اسلام به اسارت رفت. و این که فرمود:
عَلیْهِ السّلام: «دَلَّ عَلى قَوْمِهِ السَّیْفَ» فَاَرادَ بِهِ حَدیثاً کانَ لِلاَْشْعَثِ مَعَ خالِدِ بنِ الْوَلیدِ
«عشیره خود را به دم شمشیر سپرد» منظورش برنامه اى است که اشعث در یمامه با خالد بن ولید داشته،
بِالْیَمامَهِ، غَرَّ فیه قَوْمَهُ وَ مَکَرَ بِهِمْ حَتّى اَوْقَعَ بِهِمْ خالِدٌ. وَ کانَ قَوْمُهُ بَعْدَ ذلِکَ یُسَمُّونَهُ
اشعث قوم خود را فریب داد تا خالد بر آنان هجوم کرد. از آن پس قوم اشعث او را
عُرْفَ النّارِ، وَ هُوَ اسْمٌ لِلْغادِرِ عِنْدَهُمْ.
«عُرفُ النار» نامیدند، و این سخن در نزد عرب اصطلاحى است براى آدم دغلباز.