زیست چهارم . درس ۱

برای خرید محصول فوق ، روی دکمه خرید زیر کلیک کنید .

۱-لقاح در جانوران با چه شیوه‌هایی انجام می‌شود؟ مثال بزنید.

پاسخ: لقاح خارجی مثل بعضی از بی‌مهرگان آبزی ، ماهی‌ها و دوزیستان و لقاح داخلی مثل موجودات خشکی‌زی (خزندگان ، پرندگان و پستان‌داران) و بعضی از جانوران آبزی(سخت‌پوستان دریایی و یک نوع کوسه‌ماهی).

۲- مهم‌ترین مشکل جانوران دارای لقاح خارجی چیست؟ این مشکل چگونه حل شده‌است؟

پاسخ: اتفاقی بودن لقاح. با زیاد شدن تعداد تخمک‌ها و اسپرم‌ها.

۳- چه عواملی موجب رها شدن هم‌زمان اسپرم‌ها و تخمک‌ها در جانوران دارای لقاح خارجی می‌شود؟

پاسخ: دمای محیط و طول روز.

۴- تخمک و جنین در جانوران دارای لقاح خارجی چگونه محافظت می‌شوند؟

پاسخ: تخمک دارای دیواره‌های چسبناک ژله‌ای و محکمی‌است که تخمک و سپس جنین را از عوامل نامساعد محیطی حفظ می‌کند.

۵- اندوخته‌ی تخمک شامل چه موادی‌است؟

پاسخ: مخلوطی از چربی و پروتئین.

۶- چرا در خزندگان و پرندگان مقدار اندوخته‌ی تخمک بسیار زیاد است؟

پاسخ: زیرا جنین در دوران رشد هیچ رابطه‌ی تغذیه‌ای با مادر ندارد و در تمام طول رشد باید از این اندوخته‌استفاده کند.

۷- خزندگان و پرندگان چگونه از تخم‌های خود محافظت می‌کنند؟

پاسخ: در ساختار تخم آن‌ها پوسته‌های حفاظتی ضخیم دیده می‌شود.پرندگان پس از تخم گذاری روی تخم‌های خود می‌خوابند و در ساختار تخم آن‌ها یک دیواره‌ی آهکی ضخیم دیده می‌شود.

۸- مراحل رشد و نمو جنین را در پلاتی‌پوس توضیح دهید.

پاسخ: مثل خزندگان تخم می‌گذارد اما برخلاف آن‌ها تا مدتی تخم‌ها را در بدن خود نگه می دارد و کمی قبل از خروج نوزاد از تخم ، تخم گذاری می‌کند و تا پایان مراحل جنینی روی تخم‌های خود می نشیند و وقتی نوزادان سر از تخم درآوردند از غده‌های شیری ابتدایی که در سینه دارد به آن‌ها شیر می‌دهد.

۹- در پستانداران کیسه‌دار رشد و نمو جنین چگونه انجام می‌شود؟

پاسخ: جنین خود را درون رحم ابتدایی خود رشد می‌دهند و چون وسیله‌ی تغذیه‌ی جنین را به طور کامل در اختیار ندارند آن را به طور نارس به دنیا می‌آورند.سپس نوزاد درون کیسه‌ی روی شکم مادر قرار می‌گیرد تا از شیر مادر تغذیه کند و بزرگ شود.

۱۰- کامل‌ترین نوع تولید مثل جنسی در کدام گروه جانوران انجام می‌شود؟ توضیح دهید.

پاسخ: در پستانداران جفت دار. توضیح: جنین در درون رحم رشد و نمو می‌کند و از طریق جفت تغذیه می‌شود.نوزاد پس از تولد از شیر مادر تغذیه می‌کند.

۱۱- نقش دستگاه تولیدمثل مرد چیست؟

پاسخ: تولید سلول‌های اسپرم ، ایجاد محیطی مناسب برای نگه داری آن‌ها،انتقال اسپرم‌ها به خارج از بدن و تولید هورمون جنسی مردانه.

۱۲- وظیفه‌ی بیضه‌ها چیست؟

پاسخ: تولید اسپرم و هورمون جنسی مردانه.

۱۳- ورود بیضه‌ها به کیسه‌ی بیضه چه اهمیتی دارد؟

پاسخ: دمای طبیعی بدن برای نمو اسپرم‌ها مناسب نیست و دمای پایین تر لازم است.دمای کیسه‌ی بیضه ۳ درجه پایین تر از دمای بخش‌های درونی و مرکزی بدن است که برای تولید اسپرم‌ها مناسب تر است.

۱۴- اسپرم‌سازی در کدام قسمت بیضه‌ها انجام می‌‌شود؟

پاسخ: در لوله‌های اسپرم‌ساز.

۱۵- اعمال بیضه‌ها توسط کدام هورمون‌ها تنظیم می‌شود؟

پاسخ: هورمون‌های LH و FSH که از هیپوفیز پیشین ترشح می‌شوند.

۱۶- نقش هورمون‌های LH و FSH در مورد بیضه‌ها چیست؟

پاسخ: LH ترشح هورمون جنسی تستوسترون و FSH همراه با تستوسترون تولید اسپرم را در لوله‌های اسپرم ساز تحریک می‌کند.

۱۷-هورمون جنسی مردانه(تستوسترون) از کدام بخش بیضه ترشح می‌شود؟

پاسخ: از سلول‌های بینابینی که در لابه‌لای لوله‌های اسپرم‌ساز قرار دارند.

۱۸-گامت زایی چیست و در کجا انجام می‌شود؟

پاسخ: فرایند تولید گامت(سلول جنسی) را گامت زایی می‌گویند. در اندام‌های جنسی(بیضه‌ها و تخمدان‌ها) انجام می‌شود.

۱۹-اسپرماتوگونی چیست؟

پاسخ: دیواره‌ی داخلی لوله‌های اسپرم‌ساز(لایه‌ی زاینده) از سلول‌هایی به نام اسپرماتوگونی تشکیل شده است.

۲۰- اسپرم زایی را توضیح دهید.

پاسخ: سلول‌های اسپرماتوگونی با تقسیمات میتوزی مکرر تعداد زیادی سلول به نام اسپرماتوسیت اولیه تولید می‌کنند ، از هر اسپرماتوسیت اولیه طی تقسیم میوز۱ دو سلول اسپرماتوسیت ثانویه به وجود می‌آید که در میوز۲ هر اسپرماتوسیت ثانویه ۲ سلول اسپرماتید یعنی مجموعا ۴ سلول ایجاد می‌شود. ۴ اسپرماتید حاصل با تغییراتی ، تمایز پیدا می‌کنند و در آن‌ها سر ، تنه و دم پدید می‌آید و به گامت‌های نر یا اسپرم تبدیل می‌شوند.

۲۱- چه عواملی بر فرایند گامت زایی تأثیر منفی دارند و موجب نازایی می‌شوند؟

پاسخ: اعتیاد به مواد مخدر و الکل ، تماس با پرتوهای فرابنفش، رادیواکتیو و X .

۲۲- مسیرهای بعدی اسپرم‌ها را پس از تولید در لوله‌های اسپرم‌ساز و خروج از بیضه به ترتیب نام ببرید.

پاسخ: لوله‌ی اپی‌دیدیم ، مجرای اسپرم‌بر ، غده‌های وزیکول سمینال ، پروستات و پیازی-میزراهی.

۲۳- نقش لوله‌ی اپی‌دیدیم چیست؟

پاسخ: بلوغ اسپرم

‌ها و محل ذخیره‌ی آن‌هاست.

۲۴- ساختار اسپرم بالغ را معرفی کنید.

پاسخ: اسپرم بالغ دارای سر، قسمت میانی و دم است.درون سر، یک هسته و مقداری سیتوپلاسم وجود دارد.همچنین آنزیم‌های درون وزیکول موجود در سر اسپرم سبب نفوذ اسپرم به درون گامت ماده هنگام لقاح می‌شوند.قسمت میانی اسپرم میتوکوندری زیادی دارد که انرژی لازم برای حرکت اسپرم را تامین می‌کنند.دم اسپرم تاژک نیرومندی‌است که با حرکات خود اسپرم را به جلو می‌راند.

۲۵- غدد وزیکول سمینال در کجا قرار دارند و وظیفه‌ی آن‌ها چیست؟

پاسخ: بین مثانه و راست روده. مایعی سرشار از مواد قندی تولید می‌کند که انرژی لازم برای حرکت اسپرم‌ها را فراهم می‌کند.

۲۶- غده‌ی پروستات در کجا قرار دارد و وظیفه‌ی آن چیست؟

پاسخ: زیر مثانه.مایعی قلیایی ترشح می‌کند که به خنثی کردن مواد اسیدی موجود در مسیر رسیدن اسپرم‌ها به گامت ماده کمک می‌کند.

۲۷- غده‌های پیازی-میزراهی در کجا قرار دارند و وظیفه‌ی آن‌ها چیست؟

پاسخ: در ابتدای میزراه. مایعی قلیایی ترشح می‌کند که به خنثی کردن مقادیر کم ادرار اسیدی موجود در میزراه می‌پردازد.

۲۸- دستگاه تولیدمثلی زن و مرد و چگونگی فعالیت آن‌ها را باهم مقایسه کنید.

پاسخ: ۱- دوره‌ی جنسی در زنان از نظم خاص و چرخه‌ی منظمی‌برخوردار است که معمولا هر ۲۸ روز یک بار تکرار می‌شود. ۲- در زنان با شروع بلوغ هرماه‌یک گامت بالغ(تخمک) تولید می‌شود در حالی‌که در مردان تعداد اسپرم‌ها بسیار زیاداست. ۳- اندازه‌ی گامت نر بسیار کوچک‌تر از گامت ماده و متحرک است.

۲۹- نقش دستگاه تولیدمثل زن چیست؟

پاسخ: تولید گامت ماده ، پرورش ، محافظت و تغذیه‌ی جنین پس از لقاح.

۳۰- چگونگی رشد و نمو گامت ماده را توضیح دهید.

پاسخ: تخمدان‌ها موقع تولد حدود ۲ میلیون گامت نابالغ دارند که تقسیم میوز ۱ خود را آغاز نموده‌اند اما آن را در مرحله‌ی پروفاز۱ متوقف کرده‌اند.این سلول‌ها ادامه‌ی تقسیم میوز خود را پس از بلوغ یکی پس از دیگری به انجام می‌رسانند.در پایان میوز هریک از گامت‌ها مثل اسپرم‌ها ۲۳ کروموزوم دارند و هاپلوئیدند.

۳۱-تخمک‌زایی چیست؟

پاسخ: مراحل تولید تخمک(گامت ماده) تخمک‌زایی نام دارد.

۳۲- تخمک(اووم) چیست؟

پاسخ: سلول گامت ماده‌ی بالغ اووم یا تخمک نام دارد.

۳۳-اووگونی چیست؟

پاسخ: سلول‌هایی هستند که در دوره‌ی جنینی لایه‌ی زاینده‌ی تخمدان را تشکیل می دهند.

۳۴-مراحل تشکیل تخمک از سلول‌های اووگونی را بیان کنید.

پاسخ: سلول‌های اووگونی در مرحله‌ی جنینی وارد تقسیم میوز۱ می‌شوند و سلول‌هایی موسوم به اووسیت اولیه می‌سازند که تا سن بلوغ در پروفاز۱ می مانند.در بلوغ هر اووسیت اولیه تقسیم میوز۱ را ادامه می‌دهد و دو سلول نامساوی هاپلویید دو کروماتیدی ایجاد می‌کند.سلول بزرگتر اووسیت ثانویه و سلول کوچکتر نخستین گویچه‌ی قطبی نام دارند. سلول کوچکتر از بین می‌رود. اووسیت ثانویه پس از ترک تخمدان و درصورت لقاح تقسیم میوز۲ را انجام می‌دهد که حاصل آن یک سلول بزرگ و یک سول کوچک موسوم به دومین گویچه‌ی قطبی است که از بین می‌رود.سلول بزرگ پس از رشد به اوول یا تخمک تبدیل می‌شود.

۲۸- تخمک پس از آزاد شدن از تخمدان ، چگونه به رحم می‌رسد؟

پاسخ: مژک‌ها و زایده‌هایی که در ابتدا و طول لوله‌ی فالوب قرار دارند ، تخمک را به داخل لوله‌های فالوب وارد می‌کنند و آن را به جلو می‌رانند.این لوله مسیری‌است که از طریق آن ، تخمک از تخمدان به رحم می‌رسد.انقباض ماهیچه‌های صاف دیواره‌های لوله‌ی فالوب نیز به حرکت تخمک به سمت رحم کمک می‌کند.

۲۹- تخمک‌گذاری را تعریف کنید.

پاسخ: رها شدن یک تخمک از تخمدان را تخمک‌گذاری گویند.

۳۰- چرخه‌ی تخمدان دارای چه مراحلی‌است؟

پاسخ: مرحله‌ی فولیکولی و مرحله‌ی لوتئال.

۳۱- فولیکول چیست؟

پاسخ: تعدادی سلول سوماتیک(پیکری) است که‌یک گامت نابالغ را احاطه کرده‌اند و به آن مواد غذایی می‌رسانند.

۳۲- مرحله‌ی فولیکولی را توضیح دهید.

پاسخ: این مرحله هنگامی‌آغاز می‌شود که هیپوفیز پیشین هورمون‌های LH و FSH را به جریان خون ترشح می‌کند. LH و FSH هر دو سبب تولید و ترشح هورمون استروژن از یکی از فولیکول‌ها می‌شوند.

۳۳- نقش هورمون استروژن چیست؟

پاسخ: یکی از هورمون‌های‌استروئیدی‌است که از فولیکول در حال رشد ترشح و سبب رشد بیشتر فولیکول‌ها می‌شود.

۳۴- تخمک‌گذاری را توضیح دهید.

پاسخ: در ابتدا افزایش اندک مقدار استروژن مانع از ترشح LH و FSH از هیپوفیز پیشین می‌شود ، اما با نزدیک شدن فولیکول به بلوغ مقدار ترشح هورمون استروژن افزایش می یابد که عکس العمل هیپوفیز پیشین در این مورد افزایش ترشح LH است.حد اکثر میزان LH سبب می‌شود که گامت‌ها اولین تقسیم میوزی خود را کامل کنند و نیز موجب پاره شدن تخمدان و فولیکول می‌شود.وقتی فولیکول پاره می‌شود تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.

۳۵- جسم زرد چیست و چه اهمیتی دارد؟

پاسخ: باقیمانده‌ی سلول‌های فولیکولی پس از تخمک‌گذاری‌است که به صورت توده‌ای زرد رنگ در آمده‌اند و مانند غده‌ای درون ریز عمل می‌کنند.

۳۶- نقش هورمون LH در زنان چیست؟

پاسخ: موجب ترشح هورمون‌ استروژن از فولیکول و پروژسترون از جسم زرد می‌شود.

۳۷- ترشح هورمون‌های LH و FSH چگونه مهار می‌شود؟

پاسخ: هورمون‌ استروژن و پروژسترون سبب ایجاد یک مکانیسم خود تنظیمی منفی می‌شوند که ترشح LH و FSH را مهار می‌کند.این مکانیسم از ایجاد فولیکول‌های جدید در مرحله‌ی لوتئال جلوگیری می‌کند.

۳۸- نقش داروهای ضد بارداری که معمولا زنان مصرف می‌کنند چیست؟

پاسخ: به علت داشتن مقدار زیادی از هورمون‌های‌استروژن و شبه پروژسترون ، چرخه‌ی جنسی را به‌هم می‌زنند و جلو تخمک‌گذاری را می‌گیرند.

۳۹- چرخه‌ی قاعدگی چیست؟

پاسخ: تغییرات مداومی که در هرماه ، رحم را برای یک حاملگی احتمالی آماده می‌کند چرخه‌ی قاعدگی می‌گویند.

۴۰- ارتباط هورمون‌های‌استروژن و پروژسترون با چرخه‌ی قاعدگی را بیان کنید.

پاسخ: قبل از تخمک‌گذاری ترشح استرون رو به افزایش می‌گذارد و در اثر آن دیواره‌ی رحم ضخیم و پرخون می‌شود.بعد از تخمک‌گ

ذاری مقادیر بالای‌استروژن و پروژسترون ضخیم تر شدن و حفظ دیواره‌ی رحم می‌شوند.اگر حاملگی رخ ندهد مقادیر استروژن و پروژسترون کاهش می یابد.این کاهش سبب ریزش دیواره‌ی رحم می‌شود و یک چرخه‌ی قاعدگی پایان می یابد.

۴۱- منظور از قاعدگی چیست؟

پاسخ: هنگامی که دیواره‌ی رحم ریزش می یابد ، یعنی رگ‌های خونی پاره می‌شوند و خون ریزی ایجاد می‌شود ، مخلوطی از خون و بافت‌های تخریب شده‌از بدن خارج می‌شود که به آن قاعدگی می‌گویند.

۴۲- علت ترشح هورمون‌های LH و FSH در پایان چرخه‌ی قاعدگی و شروع مجدد چرخه چیست؟

پاسخ: در پایان چرخه‌ی قاعدگی ، هیچ یک از هورمون‌های‌استروژن و پروژسترون ترشح نمی‌شود.در نتیجه غده‌ی هیپوفیز مجددا شروع به تولید LH و FSH می‌کند و پرخه دوباره آغاز می‌شود.

۴۳- یائسگی را تعریف کنید.

پاسخ: خون ریزی ماهیانه در سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی متوقف می‌شود و شخص قادر به تولید فرزند نیست و از سن باروری خارج می‌شود.به‌این حالت یائسگی می‌گویند.

۴۴- علت گرم شدن بدن هنگام یائسگی چیست؟

پاسخ: کاهش تولید استروژن.

۴۵- اسپرم چگونه وارد تخمک می‌شود؟

پاسخ: اسپرم با آزاد کردن آنزیم‌هایی که در نوک خود دارد به درون تخمک نفوذ می‌کند.این آنزیم‌ها لایه‌های خارجی ژل مانند دور تخمک را تخریب می‌کنند و باعث می‌شوندسر اسپرم وارد تخمک شود و هسته‌های تخمک و اسپرم با هم ترکیب شوند. این عمل سبب تولید یک سلول دیپلوئید به نام سلول زیگوت یا سلول تخم می‌شود.

۴۶- بلاستوسیست چیست؟

پاسخ: وقتی توده‌ی سلولی زیگوت به رحم می‌رسد به شکل یک توپ توخالی درآمده‌است و بلاستوسیست نامیده می‌شود.

۴۷- جایگزینی را تعریف کنید.

پاسخ: حدود ۶ روز بعد از لقاح ، بلاستوسیست به جداره‌ی رحم متصل می‌شود.به‌این عمل جایگزینی می‌گویند.

۴۸- منظور از دوران بارداری یا حاملگی چه دوره‌ای‌است؟

پاسخ: نمو جنین انسان در داخل رحم حدود ۹ ماه طول می کشد که به‌این دوران دوران بارداری یا حاملگی گفته می‌شود.

۴۹- پرده‌های اطراف جنین توسط کدام گروه از سلول‌های بلاستوسیست به وجود می‌آیند؟

پاسخ: سلول‌های خارجی و محیطی.

۵۰- وظیفه‌ی آمنیون و کوریون را بنویسید.

پاسخ: آمنیون پرده‌ای‌است که به دور رویان کشیده می‌شود و از آن محافظت می‌کند. کوریون با همکاری رحم جفت را تشکیل می‌دهد.

۵۱- جفت چیست؟

پاسخ: ساختاری‌است که از طریق آن مادر به رویان غذا می‌رساند.

۵۲- مواد غذایی جفت چگونه به رویان می‌رسد؟

پاسخ: خون مادر معمولا با خون رویان مخلوط نمی‌شود بلکه مواد غذایی خون مادر از جفت انتشار پیدا می‌کند و از طریق رگ‌های خونی بند ناف به رویان می‌رسد.

۵۳- سلول‌های داخلی بلاستوسیست برای تشکیل رویان ابتدا کدام لایه‌ها را می‌سازند؟

پاسخ: آندودرم ، مزودرم و اکتودرم.

۵۴- در طی ماه اول بارداری ، رویان چه مشخصاتی دارد؟

پاسخ: ۱-نمو رگ‌های خونی و روده در انتهای هفته‌ی سوم.۲-تشکیل بازوها و پاها در هفته‌ی چهارم.۳-تشکیل همه‌ی اندام‌های اصلی در پایان هفته‌ی چهارم و آغاز ضربان قلب.

۵۵- در طی ماه دوم بارداری ، رویان چه مشخصاتی دارد؟

پاسخ: ۱-شکل گرفتن بازوها و پاها.۲-مشخص شدن اندام‌های داخلی اصلی مثل کبد و پانکراس.۳-داشتن طولی در حدود ۲۲ میلی متر و وزنی حدود ۱ گرم در پایان ماه دوم.

۵۶- در انتهای سه ماهه‌ی اول بارداری ، رویان چه مشخصاتی دارد؟

پاسخ: جنسیت جنین تعیین شده‌است. جنین دارای ویژگی‌های بدنی قابل تشخیص است و دستگاه‌ها و اندان‌های آن در حال شکل گیری هستند.

۵۷- ویژگی‌های سه‌ماهه‌ی دوم و سوم دوره‌ی جنینی را بنویسید.

پاسخ: ۱-جنین به سرعت رشد می‌کند.۲-اندام‌ها شروع به عمل می‌کنند.۳-در پایان این دوره جنین می‌تواند در خارج از بدن مادر زندگی کند.

۵۸- سونوگرافی چگونه انجام می‌شود؟

پاسخ: برای ایجاد تصویر سونوگرافی ، متخصص میله‌ی مخصوصی را در برابر پوست بیمار قرار می‌دهد.این میله امواج صوتی که فرکانس بالا دارند صادر می‌کند که پس از برخورد با ساختارهای بدن بازتاب پیدا می‌کند.میله پژواک‌ها را جدا می‌کند و آن‌ها را به‌یک تصویر ویدیویی تبدیل میکند.

۵۹- سونوگرافی چه اطلاعاتی در اختیار ما می‌گذارد؟

پاسخ: ۱-تشخیص حاملگی از هفته‌ی چهارم به بعد.۲-تعیین ابعاد بدن رویان و سن آن.۳-تشخیص حرکات قلب در هفته‌ی هفتم.۴-تشخیص بسیاری از ناهنجاری‌های جنین.

۶۰- فواید سونوگرافی چیست؟

پاسخ: بی‌ضرر است.امواج فراصوتی برخلاف اشعه‌ی X دارای اشعه‌ی یونیزه کننده نیست و جهش ایجاد نمی‌کند.

۶۱- چه نوع بیماری‌هایی به بیماری‌های مقاربتی معروفند؟ مثال بزنید.

پاسخ: بیماری‌هایی که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. مثل سوزاک و سفلیس.

برای خرید محصول فوق ، روی دکمه خرید زیر کلیک کنید .