الگوی مثلث به عنوان یکی از الگوهای کلاسیک ادامه دهنده روند تعریف می شود. این الگو معمولا به سه شکل ظاهر می شود که در این پست و در ادامه مباحث آموزش تحلیل تکنیکال به انواع الگوهای مثلث و رفتار آن می پردازیم :
الف ) الگوی مثلث صعودی :
در این الگو ، قیمتها در محدوده بین یک سطح مقاومت تقریبا افقی و یک خط حمایت صعودی در نوسان می باشد. معمولا در بیشتر موارد این الگو در ادامه روندی صعودی شکل میگیرد ولی به ندرت ممکن است در انتهای یک روند نزولی تشکیل شود . در هر دو صورت به این الگو صعودی گفته می شود چون صرف نظر از اینکه قبل از تشکیل این الگو ، روند صعودی بوده یا نزولی ، پیش بینی تکنیکال بر صعودی شدن روند قیمت در انتهای این الگو است . شمای الگوی مثلث صعودی ( مثلث ABC ) را در تصویر زیر می بینید :
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید قیمتها در روندی صعودی به نقطه ۱ رسیده و پس از آن تا نقطه ۲ کاهش می یابد . سپس مجددا قیمت افزایش یافته تا به نقطه ۳ که تقریبا همسطح نقطه ۱ بوده می رسد ولی توان عبور از این سطح ( که تبدیل به مقاومت شده ) را پیدا نمی کند و مجددا ریزش قیمت شروع شده تا به کف ۴ می رسد که بالاتر از کف ۲ می باشد . در این حالت و پس از اینکه حداقل دو نقطه هم سطح در قله و حداقل دو نقطه صعودی در کف تشکیل شد ، می توانیم با امتداد دادن این نقاط مثلثی را ترسیم کنیم که ضلع بالایی آن افقی و ضلع پایینی آن مورب و صعودی خواهد بود ( مثلث ABC ) . در اینصورت می توانیم با اطمینان از تشکیل الگوی مثلث صعودی و پیشنهاد خرید سهم و تعیین هدف صحبت کنیم . در این الگو با نزدیک شدن قیمت به راس مثلث ، حجم معاملات هم کاهش پیدا میکنه و نه خریداران و نه فروشندگان توان جهت دهی به بازار را ندارند . اما پس از طی شدن حدود دو سوم از مسیر A تا B ( تقریبا در محل نقطه ۵ ) معمولا قیمت از سقف ضلع بالایی مثلث خارج شده و قیمت بصورت شارپی رشد خواهد کرد . همزمان با خروج قیمت از نقطه ۵ حجم معاملات هم افزایش پیدا میکنه . هدف قیمتی در این الگو از نقطه ۵ ، معمولا به اندازه ارتفاع در پهنترین قسمت مثلث خواهد بود که در تصویر فوق با فلش قرمز رنگ علامت گذاری شده است . مدت زمان تشکیل این الگو تقریبا معادل ۵۰ کندل است . نکته ای که باید در نظر گرفت این است که اگر قیمت در فاصله ای کمتر از ۵۰ درصد مسیر A تا B از ضلع بالایی مثلث از الگو خارج شود و یا اینکه قیمت تقریبا تا انتهای راس مثلث در نقطه B درون مثلث باقی بماند ، دیگر الگو اعتبار خود را از دست خواهد داد . ولی احتمال اینکه قیمت ها در فاصله تقریبی دو سوم ضلع بالایی مثلث ، بیش از دو یا سه بار با آن برخورد داشته باشد ، نه تنها از اعتبار الگو نمی کاهد بلکه اعتبار آن را افزایش هم می دهد .
در تصویر زیر الگوی مثلث صعودی که در تایم فریم روزانه نماد ایران خودرو تشکیل شده را ملاحظه می کنید :
همانطور که میبینید ضلع بالایی مثلث که تا قبل از عبور قیمت از آن به عنوان مقاومت عمل میکرد ، پس از خارج شدن قیمت از آن به عنوان خط حمایت میان مدت فعال شده و پس از اینکه قیمت از مثلث خارج شده و به رشد خود ادامه داده ، مجددا تا سطح مقاومت قبلی اصلاح شده و در این نقطه به عنوان حمایت قوی عمل کرده است.
ب ) الگوی مثلث نزولی :
در این الگو ، قیمتها در محدوده بین یک سطح حمایت تقریبا افقی و یک خط مقاومت نزولی در نوسان می باشد. معمولا در بیشتر موارد این الگو در ادامه روندی نزولی شکل میگیرد ولی به ندرت ممکن است در انتهای یک روند صعودی تشکیل شود . در هر دو صورت به این الگو نزولی گفته می شود چون صرف نظر از اینکه قبل از تشکیل این الگو ، روند صعودی بوده یا نزولی ، پیش بینی تکنیکال بر نزولی شدن روند قیمت در انتهای این الگو است . شمای الگوی مثلث نزولی ( مثلث ABC ) را در تصویر زیر می بینید :
در این الگو بر خلاف الگوی مثلث صعودی ، قیمتها در روندی نزولی به نقطه ۱ رسیده و پس از آن تا نقطه ۲ افزایش می یابد . سپس مجددا قیمت کاهش یافته تا به نقطه ۳ که تقریبا همسطح کف ۱ بوده می رسد ولی توان عبور از این سطح ( که تبدیل به حمایت شده ) را پیدا نمی کند و مجددا افزایش قیمت شروع شده تا به سقف ۴ می رسد که پایینتر از سقف ۲ می باشد . در این حالت و پس از اینکه حداقل دو نقطه هم سطح در کف و حداقل دو نقطه نزولی در سقف تشکیل شد ، می توانیم با امتداد دادن این نقاط مثلثی را ترسیم کنیم که ضلع بالایی آن مورب و نزولی و ضلع پایینی آن افقی خواهد بود ( مثلث ABC ) . در اینصورت می توانیم با اطمینان از تشکیل الگوی مثلث نزولی و پیشنهاد فروش سهم و خروج از بازار صحبت کنیم . در این الگو نیز با نزدیک شدن قیمت به راس مثلث ، حجم معاملات هم کاهش پیدا میکنه و نه خریداران و نه فروشندگان توان جهت دهی به بازار را ندارند . اما پس از طی شدن حدود دو سوم از مسیر C تا B ( تقریبا در محل نقطه ۵ ) معمولا قیمت از کف ضلع پایینی مثلث خارج شده و قیمت افت خواهد کرد . همزمان با خروج قیمت از نقطه ۵ حجم معاملات هم افزایش پیدا میکنه . هدف قیمتی مورد انتظار در این الگو از نقطه ۵ ، معمولا به اندازه ارتفاع در پهنترین قسمت مثلث خواهد بود که در تصویر فوق با فلش قرمز رنگ علامت گذاری شده است . مدت زمان تشکیل این الگو نیز تقریبا معادل ۵۰ کندل است . نکته ای که باید در نظر گرفت این است که اگر قیمت در فاصله ای کمتر از ۵۰ درصد مسیر B تا C از ضلع پایینی مثلث از الگو خارج شود و یا اینکه قیمت تقریبا تا انتهای راس مثلث در نقطه B درون مثلث باقی بماند ، دیگر الگو اعتبار خود را از دست خواهد داد . ولی احتمال اینکه قیمت ها در فاصله تقریبی دو سوم ضلع پایینی مثلث ، بیش از دو یا سه بار با آن برخورد داشته باشد ، نه تنها از اعتبار الگو نمی کاهد بلکه اعتبار آن را نیز افزایش می دهد .
در تصویر زیر الگوی مثلث نزولی که در تایم فریم روزانه نماد گروه بهمن تشکیل شده را ملاحظه می کنید :
همانطور که میبینید ضلع پایینی مثلث که تا قبل از عبور قیمت از آن به عنوان حمایت عمل میکرد ، پس از خارج شدن قیمت از آن به عنوان خط مقاومت میان مدت فعال شده و پس از اینکه قیمت از مثلث خارج شده و به رشد خود ادامه داده ، مجددا تا سطح حمایت قبلی اصلاح شده و در این نقطه به عنوان مقاومت عمل کرده است.
ج ) الگوی مثلث متقارن :
در این الگو ، بر خلاف دو حالت قبل که در آنها یکی از دو ضلع مثلث افقی بود ، قیمتها در محدوده بین دو سطح شیب دار ( یک سطح مقاومت مورب و نزولی و یک سطح حمایت مورب و صعودی در نوسان می باشد. در این الگو ، بر خلاف دو الگوی قبل ، هم در ادامه روندی نزولی شکل میگیرد و هم امکان تشکیل در ادامه روند صعودی را داراست .به این الگو مثلث متقارن جمع شونده هم می گویند . در شرایطی خاص برعکس الگوی فوق که در آن سطح مقاومت صعودی و سطح حمایت نزولی باشد و با گذشت زمان پهنای مثلث گسترش می یابد ، را مثلث متقارن بازشونده می گویند. در هر دو صورت ، در این الگو امکان شکست خطوط حمایت و مقاومت به یک میزان وجود دارد و بر خلاف دو الگوی قبل ، تا زمانیکه قیمت از یکی از این دو سطح عبور نکرده امکان پیش بینی رفتار قیمت وجود ندارد . اما با عبور قیمت از یکی از دو سطح ذکر شده امکان تشخیص و پیش بینی سطح هدف مهیا می شود .ولی از آنجا که الگوهای مثلث ، در زمره الگوهای ادامه دهنده روند طبق بندی می شوند ، لذا در بیشتر موارد اگر مثلث متقارن در ادامه روند صعودی تشکیل شد ، احتمال صعودی شدن قیمت و خروج قیمت از سطح مقاومت بیشتر است . و برعکس اگر این الگو در ادامه یک روند نزولی تشکیل شد ، احتمال ریزش بیشتر قیمت پس از تشکیل الگوی مثلث متقارن بیش از صعودی شدن آن است . شمای الگوی مثلث متقارن که در ادامه روند صعودی تشکیل شده را در تصویر زیر می بینید :
و برعکس ، الگوی مثلث متقارن که در ادامه روند نزولی تشکیل شده را در تصویر زیر می بینید :
با توجه به مشابهت سایر پارامترها و قواعد حاکم بر الگوی مثلث متقارن با الگوهای مثلث صعودی و نزولی ، از تکرار این قواعد صرفنظر شده است .
در تصویر زیر الگوی مثلث متقارن را که در تایم فریم روزانه نماد صنایع آذرآب تشکیل شده ملاحظه می کنید :
ضمنا علاوه بر الگوی مثلث ، الگوی ادامه دهنده دیگری هم وجود دارد که الگوی دره نام دارد . در این الگو بر خلاف الگوی مثلث ، هم ضلع بالایی ( سطح مقاومت ) و هم ضلع پایینی ( سطح حمایت ) هر دو نزولی هستند . سایر قواعد حاکم بر الگو مشابه الگوی مثلث متقارن هستند .
در تصویر زیر الگوی دره را که در تایم فریم روزانه نماد ایران خودرو تشکیل شده ملاحظه می کنید :
در پست بعد الگوی پرچم و هدف و رفتار حرکتی آن را توضیح خواهیم داد .