مهارت های چهارگانه در زبان انگلیسی

مهارت های چهارگانه در زبان انگلیسی
و
روش تدریس مقوله های مختلف زبان انگلیسی

 1. مهارت شنیداری (Listening)

برای آموزش زبان خارجی لازم است ابتدا دانش آموزان در حد لزوم در معرض زبان قرار گیرند تا مهارتهای دریافتی زبان (receptive skills) را در خود تقویت نمایند و سپس از آنها خواسته شود تا دست به تولید زبان بزنند، مهارت شنیداری برای رسیدن به این هدف نقش مهمی ایفا میکند.

مهارت شنیداری میتواند به دانش آموزان کمک کند تا دانش پایه زبان را در خود تقویت کنند. انجام فعالیتهای زیر میتواند به توسعه مهارت شنیداری کمک کند:

۱٫ نشنیدن و تکرار کردن (Listen and repeat)

۲٫ شنیدن و اشاره کردن یا شنیدن جور کردن (Listen and point or listen and match)

۳٫ شنیدن و خواندن (Listen and repeat)

۴٫ شنیدن و انجام دادن (Listen and do)

۲٫ مهارت گفتاری (Speaking)

این مهارت به دانش آموزان فرصت میدهد تا الگوهای زبان جدید را به طور شفاهی تمرین کرده و تولید نمایند. انجام فعالیتهای زیر میتواند به توسعه مهارت گفتاری کمک کند.

۱٫ ایفای نقش (role play)

۲٫ انجام تمرینات شفاهی (oral drills)

۳٫ بازگو کردن یک متن کوتاه شنیده شده یا خوانده شده.

۴٫ شرح فعالیت های روزمره

۵٫ حدس زدن و کامل کردن اداره یک متن از طریق گوش کردن یا یک متن ناقص.

۶٫ توصیف یک تصویر و یا چند تصویر مربوط به هم.

۷٫ مقایسه بین دو یا چند تصویر.

۳٫ مهارت خواندن (Reading)

در تدریس مهارت خواندن، زبان آموزان ابتدا به صورت منظم با حروف الفبا آشنا می شوند. سپس با روش دیدن و گفتن (look and say) بیان کلمات را به عنوان یک واحد به طور شفاهی تمرین می کنند. خواندن کلمات جدید با روش (Listen and read) انجام میشود و معانی آن نیز به وسیله تصاویر درک می شوند. تشخیص کلمات جدید و تلسط بر شکل نوشتاری آنها به وسیله تمرینات موجود در کتاب کار و به کارگیری جداول و غیره تقویت می گردد. در گام بعدی به دانش آموزان کمک می گردد تا بین حروف نوشته شده در کلمه و تلفظ آنها ارتباط برقرار کنند.(Phonics)

به تدریج زبان آموزان مهارت خواندن خود را با خواندن جملات کوتاه توسعه می دهند تا جایی که قادر خواهند بود تا متون خواندنی را خوانده و درک نمایند و به سئوالات آن پاسخ دهند.

۴٫ مهارت نوشتن (Writing)

از آنجایی که نگارش زبان فارسی با انگلیسی که یک زبان خارجی می باشد متفاوت است لازم است که دانش آموزان به انجام یک سلسله فعالیتهایی که در اصطلاح فعالیت های “پیش نوشتاری” گفته میشود مبادرت ورزند. هدف از این نوع فعالیت ها ایجاد هماهنگی در کنترل حرکات دست و چشم، رعایت فاصله و تمرین و ممارست در حرکات روان و سریع قلم با خودکار جهت دست یابی به ریتم طبیعی نوشتن حروف در انگلیسی می باشد. مهارت دستخط با حرکات ساده شروع شده و ابتدا با تمرین الگوهای حروف و سپس به نوشتن حروف بزرگ و کوچک ادامه می یابد. در نهایت به ارتباط حروف با یکدیگر به شکل تقریبا سرهم (semi – cursive) ختم میگردد. با انجام این کار دانش اموزان به یک دستخط زیبا، واضح و روان دست پیدا خواهد کرد. در مرحله بعد، مهارت نوشتن از طریق انجام تمرینات در کتاب درسی و کتاب کار توسعه می یابد و در نهایت نوشتن کنترل شده جملات و ساختارهای گرامری تدریس شده با نظارت معلم انجام می شود.

روش تدریس مقوله های مختلف در انگلیسی

در امر آموزش زبان خارجی به زبان آموزان کمک می شود تا مهارت های “شنیداری، گفتاری، خواندن و نوشتن” را در خود توسعه داده و دانش ساختاری پایه و واژگان ضروری زبان را در خود تقویت نمایند. شرکت فعال و همکاری گروهی دانش آموزان در فرآیند تدریس، دستیابی اهداف فوق را آسان تر می سازد. از جمله موارد مورد تاکید در امر آموزش زبان عبارتند از:

۱٫ به کار گیری دانش اموزان در فعالیت های عملی (Practical Tasks) مرتبط با شرایط واقعی زبان انگلیسی.

۲٫ ارائه فرصت کافی به دانش آموزان جهت تعامل (interaction) با یکدیگر.

۳٫ بهره گیری ازفعایت های دو نفره و گروهی جهت انجام فعالیت های جمعی به گونه ای که هر دانش آموز در یک کار گروهی دارای و ظیفه خاص باشد.

۴٫ برقراری تناسب مطلوب بین فعالیت ها از نظر کاربرد صحیح زبان (accuracy) و نیز به کارگیری روان و سلیس زبان (fluenct)

۵٫ ایفای نقش معلمین به عنوان تسهل کننده آموزش به گونه ای که معلم محوری در کلاس کاهش یافته و فعالیت های مبتنی بر یادگیری (Learning – directed activites) افزایش یابد.

۶٫ فرآیند ارزشیابی تداوم بخش فعالیت های مهارتی در آموزش و یادگیری باشد.

۷٫ انجام کارهای گروهی، سرودها، بازی های زبانی و ایفای نقش در کلاس.

روش تدریس متون خواندنی (Reading)

۱٫ از دانش آموزان بخواهید کتاب هایشان را ببندند. چارت یا اسلاید حاوی تصاویر مربوط را نمایش دهید.

۲٫ با توضیحات کلی و یا طرح چند سئوال در ارتباط با موضوع متن، در دانش آموزان ایجاد آمادگی کنید.

۳٫ با در نظر گرفتن روش تدریس لغات جدید تعدادی از کلمات که در فهم متن ایجاد اشکال می کنند را تدریس کنید.

۴٫ سوالاتی از دانش اموزان بپرسید که برای جواب دادن به آنها مجبور باشند به متن مراجعه کنند و از تکنیک های خواندن برای درک مفهوم کلی (Skimming) و وارسی متن (Scanning) استفاده کنند.

۵٫ در صورت نیاز ساختارهای گرامری مبهم را برای دانش آموزان به طور اجمالی توضیح دهید.

دانش واژگانی (Vocabulary)

۱٫ واژه های دستوری (Function Words): عبارتند از ضمایر، حروف تعریف و غیره.

۲٫ واژه های معنایی (Content Words) : عبارتند از اسم، فعل، صفت و غیره … واژگان معنایی به کار رفته در دوره راهنمایی به گونه ای هستند که یا می توان در کلاس یافت، یا با خود به کلاس آورد، یا تصویر آن را بر روی تخته کشید، یا با لوحه به نمایش گذاشت یا با انجام عملی مفهوم آن را منتقل کرد و در نهایت توضیح مختصری به انگلیسی یا فارسی داده و از کلمات متضاد و مترادف کمک گرفت.

روش تدریس لغات جدید:

الف) مرحله معرفی (Presentation)

۱٫ از دانش آموزان بخواهید که کتاب های خود را بسته و به شما گوش دهند.

۲٫ واژه جدید را چند بار تلفظ کنید و معنی آن را با استفاده از فلاش کارت، لوحه و یا خود شیء(در صورتی که در کلاس موجود باشد) به دانش اموزان تفهیم کنید.

۳٫ واژه جدید را در یک یا دو جمله جدید به کار ببرید تا مفهوم آن کاملا درک شود.

۴٫ هر واژه را روی تخته نوشته و یا از روی فلاش کارت به دانش اموزان نشان دهید.

در این مرحله هر واژه را چند بار تکرار نمائید. تا فرم نوشتاری آن را در حالی که تلفظ واژه را می شنوند، ببیند.

ب) مرحله تمرین (Practice)

۱٫ از دانش آموزان بخواهید به صورت گروهی و افرادی واژگان را بعد از شما تکرار کنند.

۲- از دانش آموزان بخواهید به صورت گروهی و انفرادی واژگان را بعد از شما با دیدن تصاویر تکرار کنند.

۳٫ از دانش اموزان بخواهید به صورت گروهی و انفرادی واژگان را بعد از شما با دیدن فرم نوشتاری تکرار کنند.

ج) مرحله تولید و کاربرد (Production)

۱٫ کلمه های تدریس شده را با به کارگیری از شیوه های زیر ارزشیابی کنید.

یکی از دستورالعمل های زیر را به دانش آموزان بدهید:

یک ………….. به من نشان بده                 Show me a …………..

به ……………. اشاره کن.                 Point to a …………..

یک ……….. به من بده                        Give me a …………..

تصور یک ………..را بکش                  Draw a picture of a …..

۲٫ جمله ای با یک جای خالی بنویسید و از دانش آموزان بخواهید با یکی از کلمات جدید تدریس شده آن را کامل کنند.

۳٫ از دانش اموزان بخواهید تا کلمات تدریس شده را در جمله به کار ببرند.

لغات جدید به کمک تصاویر

۱٫ معرفی کلمه: ضمن اشاره به تصویر و کلمه، کلمات مربوط به هر تصویر را چند بار تکرار کنید. در این مرحله دانش آموزان فقط گوش می دهند.

۲٫ تکرار گروهی: ضمن اشاره به کلمه تصویر را بگویید و از دانش آموزان بخواهید بعد از شما تکرار کنند. این عمل را با تک تک تصاویر انجام دهید.

۳٫ اشاره معلم و تکرار گروهی: به تصاویر اشاره کنید بدون آنکه کلمات را بر زبان آورید با حرکات دست، دانش آموزان را به گفتن کلمه مربوط به هر تصویر تشویق کنید.

۴٫ تکرار انفرادی: از چند نفر به طور انفرادی بخواهید تا با اشاره شما به تصاویر، کلمه مربوط به آن را ادا کنند. لازم به یادآوری است که دانش اموزان مجازند فقط بعد از معلم کلمات را به طور انفرادی یا گروهی تکرار کنند.

روش تدریس پیشنهادی نکات دستوری:

الف) مرحله معرفی (Presentation)

۱٫ از دانش اموزان بخواهید تا کتاب های خود را بسته و به شما گوش دهند.

۲٫ با بکارگیری از اشیا و موقعیت های موجود در کلاس، لوحه، فلاش کارت و غیره … جملات معنی دار کوتاه بسازید که در ان ساختار جدیدی به کار رفته باشد.

۳٫ بعد از معرفی نکته زبانی جدید با چند سئوال مختصر ، میزان فهم دانش آموزان را اندازه بگیرید.

ب) مرحله تمرین (ORAL Drills)

۱٫ از دانش اموزان بخواهید تا کتاب های خود را بسته و به شما گوش دهند.

۲٫ جمله “الگو” که نکته زبانی جدید را در خود دارد چند بار بلند خوانده شود.

۳٫ از دانش آموزان بخواهید که بعد از شما تکرار کنند.

۴٫ از دانش اموزان بخواهید تا با استفاده از کلمات داده شده، جملا ت را بازگو کرده و تغییرات لازم را اعمال کنند. لازم به تذکر است که انجام برخی تمرینات شفاهی نظیر”سئوال و جواب” در خصوص تصاویر ممکن است با بسته بودن کتاب میسر نباشد، لذا از دانش اموزان بخواهید در انجام این تمرینات به کتاب ها نگاه کنند.

ج) مرحله تولید (Written Exercises)

انجام موفقیت آمیز تمرینات شفاهی از طرف دانش آموزان ممکن است تضمین کننده به کار گیری صحیح نکات تدرس شده در تمرینات نوشتاری نباشد. لذا لازم است دانش آمزان تمرینات نوشتاری را بدون کنترل معلم انجام دهند تا ارزیابی بهتری از دانش خود داشته باشند.

۱٫ نحوه انجام هر یک از تمرینات را به طور خلاصه توضیح داده و در صورت نیاز یک نمونه انجام دهید.

۲٫ از دانش آموزان بخواهید تا تمرینات را در منزل انجام داده و در جلسه بعد در کلاس مورد ارزیابی قرار گیرد.

روش تدرس اصوات (Phonetics)

الف) مرحله معرفی (Presentation)

۱٫ از دانش اموزان بخواهید کتاب هایشان را بسته و به شما گوش دهند.

۲٫ نوار قسمت مورد تدریس را روشن کرده و یا خود با صدای بلند کلمات را چند بار بخوانید.

ب) مرحله تمرین(Practice)

۱٫ کلاس را به دو قسمت تقسیم کنید از یک گروه بخواهید بعد از شما تکرار کنند در حالی که گروه دیگر گوش می دهند. سپس نقش گروه ها را عوض کنید. بدین طریق فرصت برای تشخیص صوت جدید مهیا خواهد شد.

۲٫ از کل کلاس بخواهید بعد از شما تکرار کنند. تکرار انفرادی نیز بخواهید.

۳٫ کلماتی که دارای صوت جدید می باشند بر روی تخته سیاه نوشته و یا از دانش آموزان بخواهید به کتاب هایشان نگاه کرده و کلمات را بعد از شما تکرار کنند.

ج) مرحله تولید (Production)

۱٫ از دانش آموزان بخواهید کلمات را به صورت انفرادی تکرار کنند. تصحیح خطاهای تلفظی توصیه
می شود.

۲٫ مثال های بیشتری برای دانش آموزان ارائه دهید و از آنها بخواهید کلماتی که صورت مشابه دارند را در کتاب خود پیدا کنند.

هدف از تمرینات Oral Drills

برای تقویت مهارت “شنیداری (Listening)” و “مهارت گفتاری” (Speaking) لازم و ضروری می باشد.

روش تدریس پیشنهادی مکالمه:

الف) مرحله معرفی (Presentation)

۱٫ جهت ایجاد آمادگی دانش آموزان برای پذیرش مکالمه از آنها چند سئوالی در مورد موضوع مکالمه بپرسید و یا توضیح خلاصه در مورد آن بدهید.

۲٫ با استفاده از تصاویر و اشیاء موجود و یا کشیدن شکل بر روی تخته سیاه موضوع مکالمه را معرفی کنید. ممکن است لازم باشد که موضوع مکالمه را به طور خلاصه توضیح بدهید.

۳٫ کلمات جدید موجود در مکالمه که در فهم آن نقش دارند را تدریس کنید.

۴٫ از دانش اموزان بخواهید که به مکالمه گوش دهند به آنها بگویید که سئوالاتی راجع به متن از آنها خواهید پرسید.

۵٫ چند سئوال درک مطلب از دانش آموزان بپرسید که موضوعات کلی مکالمه را در برگیرد. پاسخهای کوتاه را از دانش اموزان بپذیرید.

۶٫ یک بار دیگر از دانش آموزان بخواهید که به متن مکالمه گوش دهند و به سئوالات جزئی تری پاسخ دهند.

۷٫ از دانش اموزان بخواهید که کتابهایشان را باز کنند و با نگاه کردن به متن به مکالمه گوش دهند.

۸٫ اگر لازم باشد متن مکالمه به انگلیسی توضیح دهید و ساختارهای مهم را برای دانش اموزان توضیح دهید.

ب) مرحله تمرین (Practice)

۱٫ مکالمه را با مکث های منطقی بلند بگویید و از دانش آموزان بخواهید به صورت دسته جمعی و انفرادی تکرار کنند.

۲٫ کلاس را به دو قسمت تقسیم کنید و به هر قسمت نقشی واگذار کنید و از آنها بخواهید نقش های خود را تکرار کنند و در نهایت از دانش اموزان بخواهید که به صورت انفرادی ایفای نقش کنند.

ج) مرحله تولید(Production)

۱٫ مکالمه را بر روی تخته سیاه نوشته و بعضی از کلمات و عبارات را پاک کنید و از دانش اموزان بخواهید آن را جایگزین کنند.

۲٫ از دانش اموزان بخواهید که دو به دو مکالمه را انجام دهند.

۳٫ از دانش اموزان بخواهید در منزل به تمرین مکالمه پرداخته و آماده ایفای نقش در جلسه بعد باشند.