کروموزوم ها و میتوز

برای خرید محصول فوق ، روی دکمه خرید زیر کلیک کنید .

نکته ۱:

چرخه سلولی ، مراحل زندگی یک سلول یوکاریوت می‌باشد که به ترتیب شامل مراحل G2 ، S ،G1 ، میتوز و سیتوکینز است و به ۳ مرحله‌ی ابتدایی آن که حدود ۹۰ درصد زندگی سلول در آن سپری می‌شود مجموعاً اینتر فاز گفته می‌شود و همچنین ۲ مرحله‌ی پایانی آن ، تقسیم سلولی نامیده می‌شود. به طور خلاصه مطابق شکل ، چرخه سلولی شامل مراحل اینترفاز و تقسیم سلولی است و از پایان یک تقسیم شروع می‌شود و تا پایان تقسیم بعدی ادامه می‌یابد.

نکته ۲: اتفاقاتی که در هر یک از مراحل چرخه‌ی سلولی رخ می‌دهد:

۱)G1 یا نخستین مرحله‌ی رشد: سریع سلول و بزرگ شدن آن – وقایع معمول سلول (مثل پروتئین سازی ، RNA سازی ! و …) آمادگی برای ورود به مرحله‌ی S.

۲) S یا مرحله‌ی سنتز : همانند DNA هسته – دو کروماتیدی شدن کروموزوم ها – آمادگی برای ورود به مرحله‌ی G2.

۳) G2 یا دومین مرحله‌ی رشد: همانند سازی اندامک ها(مثل سانتریول ها )- همانند سازی DNA میتوکندری و کلروپلاست(این دو اندامک نیز دارای DNA هستند) – آمادگی برای تقسیم سلولی.

۴) میتوز، تقسیم شدن هسته به دو هسته‌ی جدید که هسته‌های جدید دارای همان تعداد و نوع کروموزوم های هسته‌ی اولیه هستند.

۵) سیتوکینز: تقسیم سیتوپلاسم سلول.

نکته ۳:

ماده وراثتی در مراحل مختلف چرخه سلولی:

اینترفاز: اگر ماده وراثتی هسته سلول را در مراحل اینترفاز با میکروسکوب نوری بررسی کنیم ماده وراثتی را به صورت رشته‌های باریک و در هم تنیده و به صورت یک توده بنام کروماتین مشاهده می کنیم که اگر این بررسی را با میکروسکوب الکترونی انجام دهیم بر روی این رشته‌ها ساختارهایی مهره مانند می‌بینیم که هر مهره نو کلئوزوم نامیده می‌شود و شامل بخشی از مولکول DNA و ۸ مولکول پروتئینی به نام هیستون است که DNA حدود ۲ دور به دور آنها پیچیده است.

تقسیم سلولی: در اواخر G2 و اوایل تقسیم ، رشته‌های دراز و درهم تنیده کروماتین به تدریج فشرده می‌شوند و رشته‌های قطور و کوتاهی به نام کروموزوم را تشکیل می‌دهند کروموزوم ها در مراحل مختلف تقسیم به دو شکل تک کروماتیدی یا دو کروماتیدی دیده می‌شوند که دارای ویژگی‌های زیر هستند:

کروموزوم تک کروماتیدی یا غیر مضاعف: دارای ۱ سانترومر، ۱ مولکول DNA و ۲ نوار پلی نوکلئوتیدی.

کروموزوم دو کروماتیدی یا مضاعف: دارای ۱ سانترومر، ۲ مولکول DNA و ۴ نوار پلی نوکلئوتیدی.

نکته ۴:

نقاط وارسی:

در چرخه سلولی، زمان‌های حساسی وجود دارد که آن‌ها را نقاط وارسی می‌نامیم.در این زمانها عبور سلول از یک مرحله به مرحله دیگر توسط پروتئین‌هایی کنترل می‌شود. این زمانها (نقاط وارسی) مطابق شکل عبارتند از : ۱) انتهای G1 ،۲) انتهای G2 ، ۳) انتهای میتوز.

ضمناً اختلال در عملکرد این پروتئین‌ها بر اثر عواملی مثل مصرف مواد مخدر و دخانیات،قرار گرفتن در معرض پرتو فرابنفش ، مصرف غذاها و هوای آلوده به آلاینده‌های شیمیایی مثل سرب، رژیم غذایی و تنش های روانی، می تواند سبب ابتلا به سرطان شود.

نکته ۵:

چند تعریف مهم :

۱) هاپلوئید: سلولی است که کروموزوم های آن به هم شبیه نیستند.

۲) دیپلوئید: سلولی است که کروموزوم های آن دو به دو به هم شبیه هستند.

۳) تریپلوئید: سلولی است که کروموزوم های آن سه به سه به هم شبیه هستند.

۴)همتا یا همولوگ: در سلول های ۲n یا دیپلوئید به ازای هر کروموزوم ، یک کروموزوم هم شکل و هم اندازه وجود دارد که همتا یا همولوگ نامیده می‌شود.

۵) ژن: بخشی از DNA است که تحت رهبری ان پروتئین و RNA ساخته می‌شود و یا بخشی از DNA که در کنترل یک صفت نقش دارد.

۶) آلل: بر روی قطعات مشابه از کروموزوم های همولوگ ژن‌هایی وجود دارد که با هم در کنترل یک صفت نقش دارند، به‌این ژن نسبت به هم آلل می‌گویند . اگر دو آلل کنترل کننده‌ی یک صفت مشابه باشند(مثل aa یا AA) به فرد،در مورد آن صفت خالص یا هموزیگوت (یا هموزیکوس) و اگر دو آلل کنترل کننده‌ی یک صفت متفاوت باشند(مثل Aa ) به فرد، در مورد آن صفت نا خالص یا هتروزیگوت (یا هتروزیگوس) گفته می‌شود.

۷) مجموعه کروموزوم: به n کروموزوم که با هم همولوگ نیستند، یک مجموعه کروموزوم گفته می‌شود. مثلاً یک سلول دیپلوئید ۲ مجموعه کروموزوم و یک سلول تریپلوئید ۳ مجموعه کروموزوم دارد.

نکته ۶:

تقسیم میتوز، مراحل میتوز و اتفاقات رخ داده در هر یک عبارت است از :

۱) پروفاز: ۱) کوتاه و ضخیم شدن کروموزوم ها ۲) قابل رویت شدن کروموزوم ها ۳) نا پدید شدن پوشش هسته ۴) دور شدن سانتریولها از یکدیگر و تشکیل دوک.

۲) متافاز: ۱) حرکت کروموزوم ها به سمت وسط سلول و قرارگیری در سطح استوای سلول، اتصال به دوک و تشکیل صفحه‌ی کروموزومی ۲) حداکثر فشردگی کروموزوم ها.

۳) آنافاز: جدا شدن کروماتیدی خواهری و به قطبین رفتن کروموزوم های خواهری.

۴) تلوفاز: ۱) تشکیل پوشش هسته ۲) دراز و باریک شدن کروموزوم ها (حداقل فشردگی کروموزوم ها)۳) از بین رفتن دوک.

* مراحل اینترفاز و تقسیم میتوز در یک سلول ۲n=4:

نکته ۷:

در تقسیم هسته ، به ترتیب شروع فشردگی و قابل رویت شدن کروموزوم ها مربوط به مرحله‌ی پروفاز،حداکثر فشردگی آنها مربوط به مرحله متافاز و حداقل فشردگی یا نازک و طویل شدن کروموزوم ها مربوط به مرحله‌ی تلوفاز است.

برای خرید محصول فوق ، روی دکمه خرید زیر کلیک کنید .